Сітуацыя з правамі чалавека ў Беларусі. Лістапад 2020
Высновы:
- на працягу месяца ўлады працягвалі актыўна ўжываць крымінальны пераслед грамадзянаў па палітычных матывах. У месцах несвабоды знаходзяцца 146 палітвязняў, іх колькасць працягвае павялічвацца. Агульная ж колькасць грамадзян, у дачыненні да якіх былі ўзбуджаныя крымінальныя справы ў выбарчы і пост-выбарчы перыяд, склала больш за 900 чалавек;
- улады працягвалі практыку гвалтоўнага спынення мірных дэманстрацый пратэсту і прымянення гвалту ў дачыненні да іх удзельнікаў;
- агульная колькасць грамадзян, затрыманых за ўдзел у сходах на працягу месяца, склала не менш за 4 000 чалавек. Такім чынам, агульная колькасць затрыманых за ўдзел у мірных сходах з пачатку выбарчай кампаніі дасягнула 30 000 чалавек;
- органамі пракуратуры і Следчым камітэтам так і не была ўзбуджана ніводнай крымінальнай справы па фактах сістэмных і масавых катаванняў затрыманых грамадзян у перыяд з 9 па 12 жніўня 2020 г., а некаторым заяўнікам ўжо прыходзяць апавяшчэнні з СК пра адмовы ва ўзбуджэнні крымінальных справаў. Беспакаранасць прывяла да таго, што прадстаўнікі сілавых структур працягваюць ужываць катаванні і жорсткае, бесчалавечнае, прыніжальнае абыходжанне ў дачыненні да затрыманых удзельнікаў акцый пратэсту;
- асаблівы рэзананс у грамадстве выклікаў выпадак гібелі 12 лістапада ў выніку збіцця і затрымання невядомымі жыхара Мінска Рамана Бандарэнкі, а таксама жорсткі разгон сілавікамі мірнай акцыі пратэсту ў Мінску і затрыманняў журналістак “Белсат” Кацярыны Андрэевай і Дар'і Чульцовай, журналісткі tut.by Кацярыны Барысевіч, а таксама доктара БХМД Арцёма Сарокіна;
- нягледзячы на інфармацыю ў СМІ аб датычнасці да гібелі Бандарэнкі шэрагу высокапастаўленых і набліжаных асабіста да Лукашэнкі асобаў, крымінальная справа па факце смерці Рамана так і не была ўзбуджаная, што толькі ўзмацняе падазрэнні ў грамадстве аб датычнасці да яго смерці афіляваных з дзеючай уладай асобаў і сілавых структур;
- парушэнне права на жыццё Генадзя Шутава, Аляксандра Тарайкоўскага, Аляксандра Віхора і Рамана Бандарэнкі не прызнанае ўладамі і не расследуецца;
- у цэлым, эксперты ПЦ "Вясна" адзначаюць далейшае ўзмацненне рэпрэсій і яшчэ большае пагаршэнне крызісу правоў чалавека ў краіне на фоне дэградацыі прававой сістэмы краіны і яе пераналадкі на рэпрэсіі ў дачыненні да грамадзян.
Палітычныя зняволеныя і палітычна матываваны пераслед
Крымінальны пераслед грамадзян застаецца адным з асноўных відаў рэпрэсіяў, якія ўжываўся ўладамі Беларусі ў перыяд выбараў і працягвае прымяняцца ў пост-выбарчы перыяд.
На працягу лістапада ўлады ўзмацнілі рэпрэсіі і актывізавалі крымінальны пераслед грамадзянаў па палітычных матывах, што сведчыць аб паглыбленні крызісу з правамі чалавека ў краіне.
2 лістапада Следчы камітэт паведаміў аб узбуджэнні крымінальнай справы па арт. 342 КК (арганізацыя альбо актыўны ўдзел у групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак). Крымінальная справа была ўзбуджаная пасля чарговага нядзельнага маршу ў Мінску. Нягледзячы на абсалютна мірных характар дэманстрацыі, падазраванымі па крымінальнай справе сталі адразу 231 чалавек.
Беларускія і міжнародныя праваабарончыя арганізацыі асудзілі чарговы віток рэпрэсій супраць мірных дэманстрантаў у краіне.
10 лістапада ў шэрагу СМІ з'явіліся публікацыі ліста Марыі Калеснікавай з СІЗА, у якім яна апісвае падрабязнасці свайго затрымання ў цэнтры Мінска 7 верасня і наступныя спробы прадстаўнікоў сілавых органаў гвалтоўна выправадзіць яе за межы Беларусі.
У прыватнасці, Марыя сцвярджае, што пасля затрымання невядомымі ў цывільным яна была дастаўлена ў кабінет начальніка ГУБАЗіК МУС Мікалая Карпянкова, дзе прысутнічалі таксама намеснік міністра ўнутраных справаў Генадзь Казакевіч і начальнік ААЦ Андрэй Паўлючэнка. Падчас правядзення “размовы” дадзеныя высокапастаўленыя службовыя асобы абражалі і запалохвалі Калеснікаву, у тым ліку пагражалі ёй забойствам у выпадку яе адмовы пакінуць тэрыторыю Рэспублікі Беларусь.
Па факце дадзеных публікацый праваабаронца “Вясны” Валянцін Стэфановіч звярнуўся з заявай на імя Генеральнага пракурора аб узбуджэнні крымінальнай справы ў дачыненні да згаданых асобаў.
12 лістапада адбыліся затрыманні сябраў і прыхільнікаў незалежнай студэнцкай арганізацыі ЗБС. ПЦ "Вясна" вядома аб дзевяці затрыманых. Усе яны былі першапачаткова дастаўленыя ў СІЗА і пазней абвінавачаныя па арт. 342 КК (арганізацыя альбо актыўны ўдзел у групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак).
Асаблівы рэзананс атрымалі крымінальныя справы, распачатыя ў дачыненні да журналістак тэлеканала “Белсат” і інтэрнэт партала tut.by, звязаных са смерцю Рамана Бандарэнкі і з наступнай рэакцыяй грамадства ў сувязі з гэтым.
19 лістапада ў Мінску затрымалі журналістку tut.by Кацярыну Барысевіч, якая рыхтавала матэрыял аб Рамане Бандарэнку, які быў збіты невядомымі і ў выніку памёр у рэанімацыі БХМД. Яна, у прыватнасці, размясціла перададзеную ёй доктарам Арцёмам Сарокіным экспертызу крыві Бандарэнкі, згодна з якой у ёй не было выяўлена ўтрымання алкаголю. Дадзеная інфармацыя з'явілася ў СМІ на фоне заяваў А. Лукашэнкі аб тым, што Раман Бандарэнка быў п'яны, і адразу ж выклікала негатыўную рэакцыю з яго боку.
У выніку Барысевіч і Сарокіну было прад'яўленае абвінавачванне ў здзяйсненні злачынства па ч. 3 арт. 178 КК (раскрыццё ўрачэбнай тайны, што пацягнула за сабой цяжкія наступствы). Пры гэтым ніякіх пацярпелых ад раскрыцця дадзенай інфармацыі няма, а «цяжкімі наступствамі» такога раскрыцця, па версіі Генеральнай пракуратуры, сталі «падвышэнне напружання ў грамадстве, стварэнне атмасферы недаверу да кампетэнтных дзяржаўных органаў».
Міжнародная Амністыя выступіла ў сувязі з дадзенымі абвінавачваннямі з адмысловай заявай, у якой прызнала Барысевіч і Сарокіна вязнямі сумлення і запатрабавала неадкладнага іх вызвалення.
Пасля асвятлення тэлеканалам “Белсат” разагнанай сілавікамі акцыі памяці забітага Рамана Бандарэнкі былі затрыманыя і пазней ўзятыя пад варту журналісткі “Белсата” Кацярына Андрэева і Дар'я Чульцова, якія вялі жывы эфір з дадзеных падзей. Яны абвінавачваюцца па арт. 342 КК (арганізацыя альбо актыўны ўдзел у групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак).
18 лістапада прэзідэнт FIDH Эліс Магвэ звярнулася да Генеральнага пракурора і старшыні Следчага камітэта Беларусі з просьбай вызваліць усіх жанчын і непаўналетніх, якія знаходзяцца пад вартай па крымінальных справах, узбуджаных у перыяд выбараў і ў пост-выбарчы перыяд.
На неадкладным вызваленні палітвязняў настойваюць беларускія праваабарончыя арганізацыі, разглядаючы гэта як першачарговай крок уладаў у кірунку выхаду з існуючага крызісу ў краіне.
Тым часам, колькасць палітвязняў працягвае пастаянна расці і на дадзены момант складае 146 чалавек. Усяго ж ПЦ "Вясна" вядома пра больш за 500 грамадзянаў, падазраваных альбо абвінавачаных па крымінальных справах. Прадстаўнікі Генпракуратуры заяўляюць аб больш чым 900 узбуджаных крымінальных справах, многія з якіх ужо пачалі разглядацца судамі. ПЦ "Вясна" праводзіць маніторынг судовых пасяджэнняў.
Ціск на праваабаронцаў
30 кастрычніка ў кавярні на вуліцы Сурганава ў Мінску прадстаўнікамі МУС была затрыманая сябра Праваабарончага цэнтра "Вясна" і незалежная журналістка Марына Кастылянчанка.
Марына была дастаўленая ў Завадскі РУУС г. Мінска, дзе ў дачыненні да яе былі складзеныя два пратаколы аб адміністрацыйным правапарушэнні па арт. 23.34 КаАП (удзел у несанкцыянаваным масавым мерапрыемстве) і арт. 23.4 КаАП (непадпарадкаванне законным патрабаванням супрацоўніка міліцыі). У сувязі з гэтым Марына была затрыманая на 72 гадзіны да разгляду справы судом і змешчана ў ІЧУ ГУУС Мінгарвыканкама.
Згодна з пратаколамі, якія былі складзеныя ў дачыненні да Марыны, яна была абвінавачаная ў тым, што нібыта прымала ўдзел у несанкцыянаваным пікеце 30 кастрычніка, выкрыквала лозунгі і аказала непадпарадкаванне супрацоўнікам міліцыі.
Аднак на самай справе ніякага ўдзелу ў несанкцыянаваным пікеце ў той дзень у паказаным пратаколе месцы яна не брала і, адпаведна, правапарушэння не здзяйсняла.
ПЦ “Вясна” выступіў з заявай пратэсту ў сувязі з чарговым пераследам сяброў арганізацыі.
2 лістапада суд Заводскага р-на г. Мінска пастанавіў пакараць Марыну 15 суткамі адміністрацыйнага арышту.
14 лістапада пасля заканчэння тэрміну арышту Марына не выйшла на волю і была паўторна затрыманая за нібыта ўдзел у шэсці 25 кастрычніка ў Мінску і паўторна была прыцягнутая да адміністрацыйнай адказнасці ў выглядзе арышту на 15 сутак.
Варта таксама нагадаць, што каардынатарка валанцёрскай службы ПЦ "Вясна" Марфа Рабкова ўжо больш за два месяцы знаходзіцца ў СІЗА № 1 па абвінавачванні ў здзяйсненні злачынства па ч. 3 арт. 293 КК (навучанне, фінансаванне і іншая падрыхтоўка масавых мерапрыемстваў). Таксама ў СІЗА № 1 знаходзіцца валанцёр ПЦ "Вясна" Андрэй Чапюк па абвінавачванні ва ўдзеле ў масавых беспарадках (ч. 2 арт. 293 КК).
Усяго ж у перыяд выбараў 18 сябраў ПЦ "Вясна" былі падвергнуты рэпрэсіям за сваю праваабарончую дзейнасць.
Незалежныя эксперты ААН заклікалі ўлады Беларусі адмовіцца ад пераследу жанчын-праваабаронцаў у кантэксце масавых пратэстаў, якія праходзяць у краіне са жніўня гэтага года. У прыватнасці, Спецыяльная дакладчыца па пытанні аб становішчы праваабаронцаў Мэры Лолар заклікала вызваліць каардынатарку валанцёрскай службы ПЦ "Вясна" Марфу Рабкову і зняць з яе ўсе абвінавачванні.
Парушэнне права на мірныя сходы
У Беларусі не спыняюцца мірныя акцыі пратэсту, якія, нягледзячы на жорсткія рэпрэсіі ўладаў, збіраюць вялікую колькасць удзельнікаў. Гэта традыцыйныя дэманстрацыі па нядзелях, а таксама дэманстрацыі сталых людзей, медыкаў і акцыі салідарнасці.
7 лістапада ў Мінску быў анансаваны “Марш медыкаў”. Як толькі людзі ў белых халатах сталі на прыступкі першай клінічнай бальніцы, іх затрымалі людзі ў цывільным.
У нядзелю 8 лістапада ў Беларусі працягнуліся затрыманні на мірных акцыях пратэсту: усяго з 12 гадзін да ночы па ўсёй краіне былі затрыманыя больш за тысячу чалавек. Пасля мірных акцый пратэсту 9-13 жніўня гэтыя затрыманні — самыя масавыя.
23 лістапада ў Мінску адбыўся традыцыйны "Марш мудрасці". Не абыйшлося без затрыманняў. СМІ паведамлялі аб некалькіх затрыманнях у розных кропках горада.
За месяц, па інфармацыі ПЦ "Вясна", уладамі затрымана больш за 4 000 чалавек. Судамі ў «канвеерным» рэжыме выносяцца пастановы аб штрафах і адміністрацыйных арыштах; у шматлікіх актывістаў тэрмін арышту выйшаў далёка за стандартныя 15 сутак. Многія працэсы праходзяць з істотнымі парушэннямі закона. За лістапад праваабаронцы атрымалі звесткі аб больш як 2 000 пастановах па адміністрацыйных справах: 1 615 арыштаваных на агульны тэрмін 20 550 сутак, 440 аштрафаваных на суму амаль 244 000 беларускіх рублёў.
У судах разглядаюцца крымінальныя справы ў сувязі з гвалтам у дачыненні да супрацоўнікаў міліцыі і вайскоўцаў унутраных войскаў.
5 лістапада ў судзе Жабінкаўскага раёна была разгледжаная крымінальная справа 17-гадовага Елісея Кузняцова, які абвінавачваўся ў тым, што кінуў бутэльку з гаручай сумессю ў міліцэйскую машыну. Крымінальная справа была ўзбуджаная па двух артыкулах Крымінальнага кодэкса: арт. 295-3 (незаконныя дзеянні ў дачыненні да прадметаў, паражальны эфект якіх заснаваны на выкарыстанні гаручых рэчываў) і арт. 364 (пагроза прымянення гвалту ў дачыненні да супрацоўнікаў органаў унутраных справаў). Інцыдэнт, па якім судзілі Кузняцова, адбыўся 11 жніўня ў гарадскім парку Жабінкі. Хлопец цалкам прызнаў сваю віну, акрамя таго ён напісаў яўку з павіннай і яшчэ да суда раскаяўся ў зробленым. На судзе адзначыў, што дзейнічаў тады пад уплывам эмоцый, хацеў адцягнуць міліцыянтаў ад разгону мірнай акцыі пратэсту і затрымання яе ўдзельнікаў. Шкоды нікому нанесена не было: бутэлька ўпала на асфальт. Суд прызначыў пакаранне ў выглядзе двух з паловай гадоў абмежавання волі без накіравання ў папраўчую ўстанову.
12 лістапада суд Кастрычніцкага раёна Гродна вынес прысуд па крымінальнай справе 63-гадовага Юзэфа Нямеры. Гродзенца абвінавачвалі адразу па двух артыкулах Крымінальнага кодэкса : арт. 342 КК (арганізацыя ці актыўны ўдзел у групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак) і арт. 364 КК (гвалт альбо пагроза ўжывання гвалту ў дачыненні да супрацоўніка органаў унутраных справаў). Юзэф Нямера ўдзельнічаў у маршы пратэсту 6 верасня і абараняў жанчыну ад жорсткіх дзеянняў АМАПа. Пры гэтым ён нейкім чынам штурхнуў аднаго з міліцыянтаў. Абвінавачванне настойвала на пазбаўленні волі. Суддзя Вольга Бекушава абвесціла прысуд: два з паловай гады абмежавання волі без накіравання ў ПУАТ, у тэрмін залічанае трохмесячнае ўтрыманне пад вартай.
У Гомелі за гвалт у дачыненні да міліцыянтаў (арт. 364 КК) на тры гады калоніі агульнага рэжыму асудзілі 29-гадовага Сяргея Яфімава: увечары 9 жніўня ў раёне сквера Кірылы Тураўскага той распыліў пярцовы газ у твар супрацоўніку АМАПа — удзельніку разгону мірнай пратэстнай акцыі — і нанёс яму ўдар у галаву. Пры спробе затрымання ён вырываўся, распыліў газ і нанёс аднаму з супрацоўнікаў "не менш за дзевяць удараў у вобласць галавы і тулава”. Прысуд суддзі Сяргея Кармановіча — тры гады пазбаўлення волі ў калоніі ва ўмовах агульнага рэжыму.
Вынесены прысуд па крымінальнай справе жыхара Бабруйска Ягора Храмені, якога абвінавачвалі ў гвалце над супрацоўнікам міліцыі (арт. 364 КК). 13 лістапада суддзя раённага суда Антон Дудаль прызнаў Храменю вінаватым і вынес прысуд: 2 гады пазбаўлення волі ў калоніі агульнага рэжыму з выплатай маральнай шкоды ў памеры 1 000 рублёў за тое, што той заступіўся за жорстка затрыманага хлопца і распыліў пярцовы газ у напрамку супрацоўніка міліцыі.
Праваабаронцы вывучаюць гэтыя і іншыя справы — Рамана Караневіча ў Слуцку, Антона Лакішыка ў Мінску, Ігара і Алега Букасаў у Бабруйску і інш., вядуць маніторынг судовых працэсаў і рыхтуюць заключэнні аб выкананні працэсуальных і канстытуцыйных гарантый пры іх разглядзе судамі.
Таксама разглядаюцца крымінальныя справы, распачатыя па выпадках дыфамацыі.
29 кастрычніка ў Магілёве завяршыўся разгляд крымінальнай справы ў дачыненні да актывіста Станіслава Паўлінковіча, якога абвінавацілі ў абразе суддзі (391 КК РБ) суда Ленінскага раёна Аксаны Ратнікавай у траўні 2020 года. Суддзя Максім Курпачанка прызначыў Паўлінковічу тры гады абмежавання волі ў папраўчай установе адкрытага тыпу з вызваленнем ад пакарання тэрмінам на адзін год у сувязі з амністыяй. Пра гэта паведамляе mspring.online.
6 лістапада суд Ленінскага раёна Брэста вынес прысуд па крымінальнай справе Іллі Смольскага, якога абвінавацілі ў абразе дзяржаўнага сцяга па артыкуле 370 Крымінальнага кодэкса РБ. У віну Смольскаму паставілі тое, што, падскочыўшы, ён тузануў дзяржаўны сцяг, які вісеў на будынку, пры гэтым палка, на якім ён быў замацаваны, зламалася і сцяг зваліўся на зямлю, а Смольскі пайшоў далей. Суддзя Андрэй Грушко прызнаў Іллю Смольскага вінаватым і прызначыў пакаранне ў выглядзе аднаго года абмежавання волі з накіраваннем ва ўстанову адкрытага тыпу.
Суддзя Юлія Шут з суда Ленінскага раёна Мінска пакарала двума месяцамі арышту 21-гадовую мінчанку Марыю Сафонаву за надпіс "Жыве Беларусь" і выяву БЧБ-сцяга на жылым доме на вуліцы Балтыйскай і тратуарнай сцежцы па арт. 341 Крымінальнага кодэкса.
12 лістапада ў судзе Хойніцкага раёна пачаўся разгляд крымінальнай справы гомельскага актывіста Аляксея Раманава за абразу прэзідэнта (ч. 1 арт. 368 Крымінальнага кодэкса). Справу разглядае суддзя Андрэй Кардаш, які абвясціў суд закрытым.
Па ўсіх выпадках парушэння свабоды выказвання меркаванняў праваабаронцы прымуць адпаведныя заявы аб прызнанні фігурантаў гэтых справаў палітвязнямі ў выпадку пазбаўлення іх волі.
Парушэнне свабоды асацыяцыяў
12 лістапада ўлады Беларусі нанеслі ўдар па адной з найстарэйшых моладзевых арганізацый краіны: рэпрэсіўныя органы затрымалі лідараў і актывістаў Задзіночання Беларускіх Студэнтаў (ЗБС), у кватэрах сяброў студэнцкага аб'яднання і ў офісе арганізацыі прайшлі ператрусы.
У сувязі з гэтым праваабарончыя арганізацыі прынялі сумесную заяву.
Катаванні. Жорсткае абыходжанне
5 лістапада выйшаў даклад дакладчыка АБСЕ, падрыхтаваны ў рамках Маскоўскага механізму ў сувязі з парушэннямі правоў чалавека ў кантэксце прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі. 17 верасня ў сувязі з паведамленнямі аб парушэннях правоў чалавека да, падчас і пасля прэзідэнцкіх выбараў 17 дзяржавамі-ўдзельніцамі АБСЕ быў уведзены ў дзеянне Маскоўскі механізм чалавечага вымярэння АБСЕ. Дакладчык, прызначаны ў рамках Маскоўскага механізму, звярнуўся ў Сталае прадстаўніцтва Рэспублікі Беларусь з просьбай аб аказанні садзейнічання ў ажыццяўленні візіту ў Беларусь і аб прадстаўленні пазіцыі Беларусі ў дачыненні да паведамленняў аб парушэннях, але атрымаў адмову, таму звесткі аб парушэннях збіраў у анлайн-рэжыме.
У пачатку кастрычніка ПЦ "Вясна", Беларускі Хельсінкскі камітэт і Беларуская асацыяцыя журналістаў у партнёрстве з Сусветнай арганізацыяй супраць катаванняў (OMCT) і FIDH падрыхтавалі і накіравалі дакладчыку АБСЕ свой даклад аб парушэннях правоў чалавека ў Беларусі ў поствыбарчы перыяд, катаваннях і жорсткім абыходжанні ў дачыненні да затрыманых удзельнікаў мірнх пратэстаў, звесткі з якога затым былі выкарыстаныя ў дакладзе АБСЕ.
Паступаюць звесткі пра першыя адмовы ва ўзбуджэнні крымінальных справаў па фактах катаванняў і жорсткага, бесчалавечнага абыходжання. Пастановы выносяцца па выніках праверкі зваротаў ахвяраў. Праваабаронцы далі ацэнку сітуацыі і падрыхтавалі парады аб тым, якія механізмы можна задзейнічаць пасля іх атрымання.
Беспакаранасць злачынцаў спараджае новыя выпадкі гвалту.
12 лістапада супрацоўнікі ГУБАЗіК МУС затрымалі блогера і былога палітвязня Мікалая Дзядка. На відэа, якое апублікавала МУС, відаць, што Дзядок моцна збіты. Пазней з'явіліся звесткі, што Мікалай стаў ахвярай катаванняў.
Пасля "Марша суседзяў" 29 лістапада ў інтэрнэце з'явілася відэа "допыту" сілавікамі затрыманага на пратэстнай акцыі хлопца. Як мяркуецца, размова адбылася ў машыне для перавозкі асабовага складу. На відэа дапытваецца 30-гадовы дызайнер-фрылансер Ян. Паводле інфармацыі Оnliner.by хлопца даставілі ў Бальніцу хуткай медыцынскай дапамогі, дзе яму дыягнаставалі страсенне мозгу, пералом носа і іншыя траўмы. Вядома, што пасля затрымання яго даставілі ў Ленінскі РУУС, з якога ўжо хуткая забрала яго ў шпіталь.
12 лістапада ў Бальніцы хуткай медыцынскай дапамогі памёр Раман Бандарэнка, збіты вечарам 11 лістапада ў раёне вуліцы Чарвякова (на «Плошчы пераменаў»). У ноч з 11 на 12 лістапада ён быў дастаўлены ў бальніцу з Цэнтральнага РУУС г. Мінска з вялікім ацёкам мозгу, закрытай чэрапна-мазгавой траўмай, субдуральнымі гематомамі, гематомамі і ранкамі. Аперацыя доўжылася некалькі гадзін, лекары не змаглі выратаваць яго жыццё.
Шматлікія відэазапісы, сведчанні відавочцаў дазваляюць зрабіць высновы пра тое, што да злачынства з высокай ступенню верагоднасці датычныя супрацоўнікі спецыяльных падраздзяленняў МУС Беларусі.
Праваабарончыя арганізацыі выступілі з сумеснай заявай і ў чарговы раз запатрабавалі ад супрацоўнікаў сілавых структур спыніць гвалт у дачыненні да мірных грамадзян, адмовіцца ад выканання заведама злачынных загадаў і распараджэнняў па ўжыванні непрапарцыйнай сілы, гвалту, катаванняў і жорсткага абыходжання да грамадзян; ад Следчага камітэта - неадкладнага ўзбуджэння крымінальных спраў па фактах масавых катаванняў і забойстваў грамадзян, якія ўдзельнічаюць у мірных пратэстах, аб'ектыўнага і непрадузятага расследавання гэтых фактаў; ад органаў пракуратуры - выкарыстання ўсіх мер пракурорскага рэагавання па спыненні відавочна непрапарцыйных дзеянняў супрацоўнікаў міліцыі, аб'ектыўнага і справядлівага нагляду за дзеяннямі следчых па разглядзе заяў аб катаваннях, расследаванні забойстваў мірных дэманстрантаў.
Пасля збіцця ў пінскім ГАУС на працягу трох дзён пасля затрымання 10 жніўня палітвязень Вячаслаў Рагашчук да гэтага часу скардзіцца на болі, шум і звон у галаве. Лекарка ў СІЗА сказала яму, што гэта можа быць "кровазліццё, страсенне мозгу або траўма галавы". Родныя Вячаслава настойваюць, што яму патрэюнае паўнавартаснае абследаванне. Стан яго здароўя становіцца ўсё горш.
Эксперты ААН у галіне правоў чалавека лічаць, што ўлады Беларусі павінны расследаваць, наколькі законнымі былі дзеянні сілавікоў падчас акцый пратэсту ў краіне. Пра гэта гаворыцца ў іх заяве ад 19 лістапада, якую падпісалі дзесяць экспертаў ААН, у тым ліку Спецдакладчыца па пазасудовых пакараннях смерцю Агнес Каламар, а таксама яе калегі, якія займаюцца абаронай правоў на свабоду думкі - Ірэн Хан, сітуацыяй у галіне правоў чалавека ў Беларусі - Анаіс Марэн, пытаннем катаванняў - Нільс Мельцэр, а таксама ўдзельнікі рабочай групы ААН па адвольных затрыманнях.
Ціск на журналістаў
У Беларусі трое журналістаў сталі падазраванымі па крымінальнай справе. Дзмітрый Солтан (Буянаў), Зміцер Краўчук і Арцём Багаслаўскі, якія супрацоўнічаюць з тэлеканалам "Белсат", былі затрыманыя 1 лістапада ў Мінску на “Маршы супраць тэрору”. 2 лістапада нечакана стала вядома, што яны прызнаныя падазраванымі ў межах крымінальнай справы аб масавых беспарадках (арт. 342 КК). Вядома, што Солтана прывезлі ў Кастрычніцкі РУУС збітым. Школьнік, якога выпусцілі адтуль, распавёў наступнае: журналіста "білі пры затрыманні, білі ў аўтазаку, потым білі камерай па галаве, камеру разбілі".
