Былога сахраўца Юрыя Гараўскага апраўдалі па справе аб знікненні апазіцыйных палітыкаў Дапоўнена

У судзе кантона Санкт-Гален у Швейцарыі 19 і 20 верасня судзілі экс-байца беларускага САХРа Юрыя Гараўскага, які ў 2019 годзе публічна заявіў аб сваёй датычнасці да выкрадання апазіцыйных палітыкаў. 28 верасня агучылі рашэнне — апраўдаць беларуса. Яго судзілі ў межах універсальнай юрысдыкцыі. Гараўскага прызналі невінаватым па артыкуле аб знікненні людзей, а менавіта былога міністра МУС Юрыя Захаранкі, былога старшыні ЦВК Віктара Ганчара і бізнесоўца Анатоля Красоўскага, а таксама па артыкуле аб увядзенні правасуддзя ў зман. Пракурор запрашваў для яго тры гады пазбаўлення волі, але суд вырашыў яго апраўдаць, піша Deutsche Welle.  

Юры Гараўскі каля суда ў Швейцарыі, 19 верасня 2023 года

Нагадаем, у 2019 годзе Юры Гараўскі, атрымаўшы прытулак у Швейцарыі, прызнаўся нямецкаму выданню DW у датычнасці да выкрадання і забойства апазіцыйных палітыкаў канца 1990-х гадоў. 

У апошнім слове на судзе Гараўскі казаў:

"Паважаны суд. Вы зараз будзеце прымаць рашэнне. Калі вы вынесеце суровае рашэнне, больш ніхто ў свеце не будзе паведамляць пра злачынствы ўлады. Я прашу прабачэння ў блізкіх і сваякоў загінулых, разлічваю на справядлівае пакаранне швейцарскага суда".

28 верасня суддзя Олаф Хумбель апраўдаў яго па абодвух прад'яўленых абвінавачваннях: у гвалтоўным знікненні людзей і ва ўвядзенні правасуддзя ў зман. Юрый Гараўскі заявіў, што прысуд яму зразумелы. Як паведамляе "Новы Час", грамадзянскія іскі ў 200 тысяч франкаў Алены Захаранкі і Валерыі Красоўскай будуць накіраваныя ў іншы суд. Deutsche Welle піша, што тлумачачы прысуд, суддзя заявіў, што гэта асаблівы выпадак, у якім "замяшаная ўлада, і яна адказная за гвалтоўныя знікненні".

"Гэтыя факты не павінны выклікаць сумневаў. Але на допыце абвінавачаны заблытаўся ў супярэчнасцях і ўхіляўся ад адказу", — растлумачыў сваё рашэнне суддзя.

Ён палічыў, што некаторыя з паказанняў Гараўскі прыдумаў. Суд прыйшоў да высновы, што Юрый Гараўскі, магчыма, служыў у САХРы, але ягоная роля ў выкраданнях застаецца незразумелай.

"Магчыма, ён чуў пра гэта ад калегаў", — перадае словы суддзі карэспандэнтка Deutsche Welle.

Пазней на сайце кантона Санкт-Галена з'явілася судовае рашэнне. "Новы Час" прыводзіць вытрымкі з яго неафіцыйнага пераклада.

"У сувязі з супярэчлівымі паказаннямі абвінавачанага яго фактычны ўдзел у знікненні Юрыя Захаранкі, Віктара Ганчара і Анатоля Красоўскага ў 1999 годзе не можа лічыцца юрыдычна даказаным.

Па той жа прычыне нельга лічыць даказаным, што ён увёў у зман выкананне правасуддзя, гэта азначае, што ён ілжыва абвінаваціў сябе ў дачыненні да крымінальнага злачынства.

На гэты раз дзяржаўны абвінаваўца, законныя прадстаўнікі прыватных пазоўнікаў і бок абароны прыйшлі да адзінага меркавання, паколькі яны згодны з тым, што расказам абвінавачанага варта верыць. Такім чынам, суд мог бы палегчыць сабе задачу, а таксама паверыць абвінавачанаму, і ўсе ўцягнутыя бакі — што здараецца досыць рэдка — на гэты раз былі б цалкам задаволеныя судом.

Аднак фармулёўка закона "..ад імя або з адабрэння дзяржавы або палітычнай арганізацыі..." ясна дае зразумець, што ў фактах гэтай справы ўдзельнічае іншая асоба або сіла, якая адыгрывае важную ролю. А менавіта той, хто ў канчатковым выніку нясе адказнасць за знікненні. Гэтая сіла (улада) не прадстаўлена ў дадзеным разглядзе.

Аднак, паколькі цяперашні разгляд і рашэнне таксама павінны мець юрыдычную сілу ў адносінах да згаданай улады, яны таксама павінны стаяць перад нашымі прынцыпамі вяршэнства права, то-бок факты, на якіх заснавана рашэнне, павінны выходзіць за рамкі абгрунтаванага сумневу. Таму неабходна вывучыць паказанні абвінавачанага.

Абвінавачаны заблытаўся ў шматлікіх супярэчнасцях у ходзе розных допытаў: напрыклад, у ходзе разбору аб прадастаўленні прытулку, у ходзе следства ў пракуратуры і, нарэшце, у судзе.

Таму дзіўна, што абвінавачаны не можа адказаць на простыя пытанні суда адносна класіфікацыі падраздзяленняў МУС у агульнай ваеннай структуры. Калі на гэтым настойваюць, ён ухіляецца, распавядае зусім іншае ці проста кажа, што гэта занадта складана растлумачыць.

(…)

Ён падрабязна апісаў справу, але потым, падчас крымінальнага расследавання, быў вымушаны прызнаць, што выдумаў гэтую гісторыю. На самай справе ён адбываў турэмнае зняволенне тэрмінам на некалькі гадоў за вымагальніцтва да пачатку траўня 2002 года. Акрамя таго, ён пацвердзіў, што некалькі разоў на год удзельнічаў у так званых ветэранскіх сустрэчах і падтрымліваў кантакты з палкоўнікам П. або генералам С., неаднаразова заяўляў, што яго начальнік П. прасіў яго дастаць пісталет з яго чырвонага ВМW, які бачылі сведкі, пасля чаго ён прынёс зброю П. Апошні затым двума стрэламі ў спіну забіў Юрыя Захаранку.

Што тычыцца забойства Віктара Ганчара і Анатоля Красоўскага, то ў крымінальным расследаванні абвінавачаны заявіў, што на працягу ўсяго яго ўчынення насіў пісталет пры сабе. Потым ён перадаў яго П. па ўказанні апошняга, які затым стрэліў у іх абодвух двума стрэламі ў спіну. Падчас суда ён раптам адмаўляў сваё дачыненне да пісталета.

(…)

Агульнавядома, што на месцы затрымання былі выяўленыя сляды крыві Віктара Ганчара. Верагодна, гэта потым дайшло да абвінавачанага, і цяпер ён рэгулярна сцвярджае, што наўмысна дамогся выяўлення слядоў крыві, ударыўшы Віктара Ганчара кулаком па твары. Аднак такое тлумачэнне здаецца абсурдным. Мяркуючы па ўсім, ён спрабуе звязаць сваю гісторыю з праверанымі элементамі, каб яна выглядала больш праўдападобнай.

У судзе ён заявіў, што падумваў пра ўцёкі з Беларусі пасля пакарання Захаранкі ў 1999 годзе. Таму здаецца дзіўным, што ён правёў там амаль 20 гадоў. Ён таксама сцвярджаў, што за гэты час ні разу не пакідаў Беларусь, а пазней заявіў у іншым месцы, што некалькі разоў ездзіў ва Украіну па прафесійных прычынах. Мяркуючы па ўсім, у яго была прастора для манеўру, якая дазволіла б яму збегчы раней.

Акрамя таго, ён сцвярджае, што ўвесь час адчуваў пагрозу і працягвае яе адчуваць. Паведамляецца, што ён трапіў у аўтамабільную аварыю ў 2007 годзе, а часам і ў 2008 годзе, і знаходзіўся ў коме 16 дзён. Насамрэч інцыдэнт быў спробай яго забойства. Яны хацелі забіць яго з-за таго, што ён ведаў. Але чаму сілы, здольныя забіць вядучых палітыкаў беларускай апазіцыі, не могуць прымусіць яго знікнуць назаўсёды, застаецца таямніцай.

(…)

У цэлым заявы абвінавачанага не выглядаюць асабліва праўдападобнымі.

(…)

Магчыма ці нават верагодна, што абвінавачаны сапраўды служыў у часці 3214 або САХРы. Аднак застаецца незразумелым, ці быў ён фактычна датычны да дзеянняў, па якіх разбіральніцтва перададзена ў суд, і калі так, то ў якой ступені. Застаецца магчымым, што ён чуў падрабязнасці аб гэтых дзеяннях ад іншых таварышаў альбо падчас, альбо пасля сваёй службы, напрыклад, на сваіх рэгулярных сходах ветэранаў, магчыма, што ён даведаўся пра гэта са СМІ.

Цалкам магчыма, што ён быў у першую чаргу зацікаўлены ў падтрымцы сваёй заявы аб прадастаўленні прытулку ў Швейцарыі як мага больш драматычнымі апісаннямі. Сам ён растлумачыў, што звярнуўся ў СМІ, паколькі яму сказалі, што гэта станоўча паўплывае на рашэнне аб прадастаўленні яму прытулку.

У задачы суда не ўваходзіць высвятленне рэальных абставін знікнення Юрыя Захаранкі, Віктара Ганчара і Анатоля Красоўскага. Гэта справа следчых органаў. Суд павінен абмежавацца рашэннем, ці з'яўляюцца прадстаўленыя яму факты даказанымі, ці не выклікаюць разумных сумневаў.

(…)

Абвінавачаны таксама павінен быць апраўданы па абвінавачванні ва ўвядзенні ў зман пры выкананні правасуддзя. Ён ніколі не сцвярджаў ілжыва, што Юрый Захаранка, Віктар Ганчар і Анатоль Красоўскі былі забіты; наадварот, варта выказаць здагадку, што гэтыя трое мужчын сапраўды былі забітыя. Немагчыма таксама даказаць, што ён ілжыва сцвярджаў, што быў датычны да забойства трох мужчын, паколькі немагчыма ўстанавіць з неабходнай упэўненасцю, ці быў ён датычны да іх забойства, і калі так, то ў якой ступені.

Акрамя гэтага паведамлення суд не будзе прадастаўляць ніякай дадатковай інфармацыі прадстаўнікам сродкаў масавай інфармацыі".

Падрабязнасці суда:

"Падыйшоў Паўлічэнка і стрэліў у спіну абодвум". У Швейцарыі пачалі судзіць экс-спецназаўца па справе зніклых апанентаў Лукашэнкі

Павел Сапелка — пра суд над экс-байцом беларускага САХРа ў Швейцарыі: "Любы вынік паслужыць інтарэсам справядлівасці"

За працэсам назіраў праваабаронца "Вясны" Павел Сапелка — ён пракаментаваў першы дзень суда.

"Усяго толькі быў салдатам, які выконваў загад". У Швейцарыі працягнуўся суд над беларускім экс-спецназаўцам

У апошнім слове былы спецназавец чарговы раз папрасіў прабачэнне ў блізкіх забітых палітыкаў.