Front Line Defenders: Эскалацыя пагроз на адрас праваабаронцаў на Паўночным Каўказе
Аюб Ціціеў
Міжнародная праваабарончая арганізацыя Front Line Defenders глыбока занепакоеная падзеямі ў Чачні, дзе любая праца па дакументаванні і наданню галоснасці парушэнняў правоў чалавека пастаянна пераследуецца аўтарытарнай уладай Рамзана Кадырава пры падтрымцы федэральных уладаў. Праваабаронцы сістэматычна падвяргаюцца фізічным нападам, падпалам і крымінальнаму пераследу па сфальсіфікаваных абвінавачваннях. У апошнія дні мы назіраем відавочную атаку на Праваабарончы Цэнтр "Мемарыял" з мэтай спынення яго працы на Паўночным Каўказе.
Кіраўнік чачэнскага прадстаўніцтва Мемарыялу Аюб Ціціеў быў арыштаваны па сфабрыкаваных абвінавачваннях у набыцці і захоўванні наркотыкаў. Пазней ён сказаў, што наркатычныя рэчывы былі падкінутыя ў яго машыну падчас агляду дарожнай паліцыяй "падчас прафілактычных мерапрыемстваў". Аюб Ціціеў цяпер знаходзіцца ў папярэднім зняволенні і яму прад'яўленае абвінавачванне ў незаконным набыцці і захоўванні наркотыкаў у буйным памеры згодна з часткай 2 артыкула 228 КК РФ.
25 студзеня 2018 года Вярхоўны Суд Чачэнскай Рэспублікі разгледзеў апеляцыю адвакатаў Аюба Ціціева і пакінуў без змянення меру стрымання ў выглядзе арышту тэрмінам на два месяцы. Судовае паседжанне павінна было адбыцца раніцай таго ж дня, але, па невядомых прычынах, Ціціеў не быў дастаўлены ў суд, а адвакаты цэлы дзень не маглі атрымаць інфармацыю пра яго месца знаходжання.
Пасля затрымання, на Аюба Ціціева быў аказаны ціск з мэтай дамагчыся ад яго прызнальных паказанняў, яму пагражалі расправай з сям'ёй. Увечары 9 студзеня 2018 года, узброеныя людзі прыйшлі ў дом Ціціева за яго братам і сынам, але не знайшоўшы іх, яны выгналі яго сваячак на вуліцу, замкнулі хату і забралі ключы. Пасля гэтага інцыдэнту сям'я Ціціева пакінула Чачню.
15 студзеня 2018 Пётр Заікін, адзін з адвакатаў Ціціева, распаўсюдзіў інфармацыю аб тым, што за ім у Чачні вядзецца адкрытая сачэнне і апублікаваў фатаграфію машыны з запамінальным нумарным знакам, якая яго паўсюль пераследуе. Маскоўскія калегі Ціціева з "Мемарыялу", якія прыехалі ў Чачню падтрымаць яго, таксама заявілі пра тое, што за імі ідзе вонкавае назіранне.
Падзеі прынялі яшчэ больш трывожны абарот 17 студзеня 2018 года, калі два чалавекі ў масках падпалілі офіс ПЦ "Мемарыял" у Назрані, Інгушэція. На шчасце, ніхто не пацярпеў, але пажар знішчыў тры з шасці пакояў офіса, дзе згарэлі каштоўныя дакументы і тэхніка. Пагрозы на адрас Мемарыялу ўзмацніліся, і 23 студзеня была спаленая машына аднаго з адвакатаў ПЦ Мемарыял у Махачкале, Дагестан, а на тэлефонны нумар дагестанскага офіса "Мемарыялу" паступілі пагрозы аб тым, што пасля падпалу машыны можа быць спалены і офіс.
11 студзеня 2018, прэс-сакратар службы знешніх сувязяў Еўрапейскага Саюза пад кіраўніцтвам Федэрыка Магерыні, агучыла заклік да вызвалення Ціціева, заявіўшы, што "справа спадара Ціціева выклікае асаблівую занепакоенасць з прычыны таго, што яго папярэдніца, спадарыня Наталля Эстэмірава, была забітая ў 2009 годзе, і ніхто да гэтага часу не быў прыцягнуты да адказнасці за гэта злачынства".
12 студзеня 2018, Дэвід МакАлістэр, кіраўнік Камітэта па міжнародных справах Еўрапейскага Парламенту, і П'ер Антоніа Панзэры, кіраўнік падкамітэту па пытаннях правоў чалавека Еўрапейскага парламента, выпусцілі сумесную заяву:
"Мы вельмі занепакоеныя затрыманнем на гэтым тыдні Аюба Ціціева, выбітнага праваабаронцы і дырэктара Праваабарончага Цэнтра "Мемарыял" у Чачэнскай Рэспубліцы, і мы заклікаем расейскія ўлады неадкладна вызваліць яго і даць яму неабходныя гарантыі правоў у судовым працэсе".
Выкарыстанне 228 артыкула КК РФ для дыскрэдытацыі праваабарончых актывістаў - даўно ўсталяваўшаяся тактыка чачэнскіх уладаў. У 2014 годзе чачэнскі грамадзянскі актывіст Руслан Кута быў прыгавораны да трох гадоў і дзесяці месяцаў турмы па падобным абвінавачванні. Ён выйшаў на волю ў снежні 2017 года. У 2016 годзе праваабарончы журналіст Жалаўдзі Герыеў, вядомы сваімі матэрыяламі аб парушэннях правоў чалавека чачэнскімі ўладамі, быў прыгавораны да трох гадоў зняволення паводле абвінавачання ва ўжыванні наркотыкаў. Абодва яны падвергліся катаванням ў зняволенні.
Праваабарончы Цэнтр "Мемарыял" - адна з найстарэйшых і найбольш паважаных праваабарончых арганізацый у Расіі і адзіная арганізацыя, якая пастаянна працавала ў Чачні на працягу доўгіх гадоў вайны і рэпрэсій. У 2009 годзе Наталля Эстэмірава, чачэнская супрацоўніца "Мемарыялу" з сусветным імем, была выкрадзена і забіта. Ёсць падставы меркаваць, што яе забойства было замоўлена ўладамі. Пераслед праваабаронцаў працягнуўся і пасля забойства Наталлі, як у самой Чачні, так і на ўсім Паўночным Каўказе. Пасля серыі нападаў на праваабаронцаў, расійскія праваабарончыя арганізацыі стварылі зводную Мабільную Групу праваабаронцаў, якія працуюць у Чачні вахтавым метадам. Гэта дазволіла працягнуць праваабарончую працу ў рэспубліцы і адвесці небяспеку ад мясцовых праваабаронцаў. У снежні 2014 года офіс ЗМГ ў Чачні быў спалены невядомымі. 9 сакавіка 2016 году людзі ў масках напалі на аўтобус, які вёз праваабаронцаў і журналістаў з Інгушэціі ў Грозны. Пасажыры былі збітыя, а сам аўтобус спалены. 16 сакавіка 2016 групай невядомых асобаў у масках было зроблены напад ў Грозным на праваабаронцу Ігара Каляпіна, кіраўніка ЗМГ. Напярэдадні нападу чачэнская паліцыя абшукала офіс ЗМГ ў Грозным.
Міжнародная праваабарончая арганізацыя Front Line Defenders вельмі занепакоеная псіхалагічным і фізічным станам Аюба Ціціева ў зняволенні і заклікае ўлады Чачэнскай Рэспублікі і федэральныя ўлады неадкладна вызваліць Ціціева і зняць з яго ўсе абвінавачанні.
Улады Чачні выкарыстоўваюць розныя спосабы ціску на праваабаронцаў у якасці праверанай тактыкі выдушвання з рэспублікі ўсіх сведак парушэнняў правоў чалавека і самавольства прадстаўнікоў улады.
У гэтай сітуацыі жыццё Аюба Ціціева знаходзіцца ў сур'ёзнай небяспецы.
Front Line Defenders - Міжнародная праваабарончая арганізацыя са штаб-кватэрай у Ірландыі, якая прадастаўляе тэрміновую і эфектыўную дапамогу праваабаронцам ў небяспецы, каб дазволіць ім працягваць сваю працу ў якасці ключавых агентаў сацыяльных зменаў у сваіх краінах.
