«Прачынаўся і думаў, адвакат я яшчэ ці ўжо не?»
Адвакаты, якіх беларуская дзяржава пазбавіла ліцэнзій, у спецпраекце Свабоды распавядаюць, як жыць бяз права працаваць па прафэсіі.
31 кастрычніка суд не задаволіў пазоў Ганны Бахціной да Міністэрства юстыцыі. Экс-адвакатка, якая абараняла фігуранта «Справы патрыётаў» Міраслава Лазоўскага, дамагалася вяртаньня ёй адвакацкай ліцэнзіі і адмены рашэньня кваліфікацыйнай камісіі, якая ў верасьні пастанавіла, што Бахціна ня можа займацца адвакацкай практыкай нібыта празь нізкую кваліфікацыю.
Выпадак Ганны Бахціной далёка ня першы.
- Павел Сапелка. Фота: svaboda.org
Павал Сапелка, пазбаўлены адвакацкай ліцэнзіі пасьля 16 гадоў стажу
Быў выключаны са складу калегіі адвакатаў, калі працаваў па крымінальнай справе Паўла Севярынца і кандыдата ў прэзыдэнты Андрэя Саньнікава. Афіцыйнай прычынай стаў ад’езд за межы Беларусі ў адпачынак, які нібыта ня быў зацьверджаны кіраўніцтвам. У дакумэнтах аб пазбаўленьні права займацца адвакацкай дзейнасьцю ёсьць згадкі пра зварот у Мін’юст па справе Сапелкі тагачаснага старшыні КДБ.
«Тэарэтычна я зараз магу аднавіць ліцэнзію. Прайшло больш за тры гады, можна нанова прэтэндаваць на права займацца адвакацкай дзейнасьцю. Але я не спрабую. Найперш, я ня бачу для сябе магчымасьці працаваць адвакатам у тых умовах, у якіх працуе цяпер адвакатура. У будучыні — магчыма, я не выключаю».
«Першую ліцэнзію мне выдалі ў 1995 годзе. Каля 16 гадоў прапрацаваў. У 1993 годзе скончыў юрыдычны факультэт БДУ, нейкі час працаваў юрыстам у розных галінах права. А потым пастажыраваўся ў Менскай абласной калегіі адвакатаў і атрымаў ліцэнзію. Гэта было сьвядомае рашэньне, я хацеў стаць адвакатам. Падабалася большая свабода ў прыняцьці рашэньняў. Калі ты юрыст на прадпрыемстве, ты зьвязаны думкай кіраўніцтва, яшчэ нейкімі вытворчымі інтарэсамі. А калі ты адвакат, ты больш незалежны. У тым ліку ад думкі свайго кліента. Вядома, ты яе цэніш і ўлічваеш, але дзейнічаеш так, як падказвае ўласнае разуменьне сытуацыі.
Палітызаваныя справы вёў яшчэ да Саньнікава. Абараняў Аўтуховіча, Севярынца, Вінаградава. Цяжка сказаць, каго з актывістаў апазыцыі я не абараняў на адміністрацыйных або крымінальных працэсах. Але не скажу, што я быў сыстэмным адвакатам апазыцыі. Шмат іншых спраў было.
Калі падыходзіць да палітызаваных працэсаў як да безнадзейных, то лепш і не пачынаць працу. Таму што шмат у чым ад адваката залежыць, як такі працэс будзе ўспрымацца. Будзе гэта канвэерная штампоўка прысуду — ці абвінаваўцам давядзецца напружыцца. Можна ўзгадаць справу Мікалая Аўтуховіча. Яму пракурор прасіў у тры разы большы тэрмін, чым у выніку Аўтуховіч атрымаў.
Чым для мяне стала пазбаўленьне прафэсіі? Гэта пазбаўленьне прафэсіі. Я хутка пачаў займацца праваабарончай дзейнасьцю, але гэта было ўжо іншае. Кажуць, што звальненьне — ня меншы стрэс, чым страта блізкага чалавека. Параўноўваюць з разводам. Няпроста гэта было ўспрыняць, трэба было прывыкаць да таго, што ты ўжо не адвакат. Хоць я рыхтаваўся, вядома. Некалькі месяцаў пасьля пачатку справы па Плошчы прачынаўся і думаў, адвакат я ці ўжо не.
Падтрымліваю адносіны з адзінкамі з былых калегаў. Ад мяне ніхто не шарахаўся, але і сумавалі нядоўга. Магчыма, я і калі быў адвакатам, ня ўсім падабаўся, але вось сытуацыя з Тамарай Сідарэнкай мяне больш зьдзівіла, чым уласная. Яна шмат аддала адвакатуры, а яе сыход перажылі вельмі лёгка.
Перад пазбаўленьнем ліцэнзіі я заўважаў, што маладыя адвакаты, якія прыходзілі ў калегію, былі значна лепш падрыхтаваныя і больш матываваныя, чым некалі я на пачатку 90-х. Безумоўна, яны маглі б стаць залатым ядром адвакатуры. Але, на жаль, у адвакатуру ідуць ня толькі ўчарашнія студэнты. Ідуць і юрысты, якія не знайшлі сябе ў іншых сфэрах, і гэта не заўсёды добра».
Гісторыі Алега Агеева і Тамары Сідарэнка чытайце на Свабодзе.
