FIDH: Міліцыя мусіць устрымацца ад ужывання празмернай сілы супраць мірных дэманстрантаў
Адзін чалавек загінуў, дзясяткі былі шпіталізаваныя, а сотні затрыманыя падчас масавых пратэстаў у Беларусі пасля абвяшчэння папярэдніх вынікаў прэзідэнцкіх выбараў. Супрацоўнікі АМАПа выкарыстоўвалі святлошумавыя гранаты, гумовыя кулі і вадамёты, каб разагнаць мірных дэманстрантаў у Мінску і іншых гарадах Беларусі, што парушае міжнароднае права аб правах чалавека. FIDH яшчэ раз заклікае ўлады ўстрымацца ад гвалту супраць мірных пратэстоўцаў.
9 жніўня ў Беларусі завяршылася галасаванне на прэзідэнцкіх выбарах 2020 года. Нягледзячы на шматлікія пацверджаныя парушэнні і адсутнасць празрыстасці ў працэсе галасавання, папярэднія вынікі, па афіцыйных паведамленнях, аддалі перамогу дзеючаму прэзідэнту Аляксандру Лукашэнку, які, як сцвярджаецца, атрымаў 80% галасоў насельніцтва. Альтэрнатыўная кандыдатка Святлана Ціханоўская, якая прэтэндавала на перамогу ад апазіцыі, заняла другое месца, набраўшы ўсяго 10% галасоў.
Вялікія акцыі пратэсту выбухнулі пасля публікацыі афіцыйнага экзіт-полу, згодна з якім пераканаўчую перамогу атрымаў дзеючы прэзідэнт Лукашэнка. Тысячы людзей выйшлі на вуліцы ў Мінску, Брэсце, Гродне, Гомелі, Пінску і іншых гарадах Беларусі, каб пратэставаць супраць фальсіфікацыі выбараў. У шэрагу рэгіёнаў, у прыватнасці, у Мінску, улады адказалі гвалтам супраць мірных дэманстрантаў.
Амапаўцы разагналі ўдзельнікаў акцыі з дапамогай святлошумавых гранат, гумовых куляў, слезацечнага газу і вадамётаў, прычыніўшы дзясяткі раненняў. Адзін удзельнік акцыі памёр ад цялесных пашкоджанняў, якія ён атрымаў пасля наезду на яго паліцэйскага грузавіка. Дзясяткі іншых атрымалі раненні гумовымі кулямі галавы, пераломы і былі збітыя да крыві, у выніку чаго ім спатрэбілася шпіталізацыя.
Некаторыя ўдзельнікі акцыі, у тым ліку як мінімум два журналісты, былі жорстка збітыя. Праваабарончы цэнтр "Вясна", які з’яўляецца сябрам FIDH, пацвердзіў затрыманне каля 300 удзельнікаў акцыі, у тым ліку 120 у Мінску, у тым ліку як мінімум 55 назіральнікаў за выбарамі.
Паводле звестак Міністэрства ўнутраных спраў, каля 3 000 чалавек былі затрыманыя за адну ноч, у тым ліку толькі ў Мінску больш за 1 000 чалавек.
Напярэдадні выбараў, якія таксама былі азмрочаныя паліцэйскім гвалтам і адвольнымі затрыманнямі мірных дэманстрантаў пачынаючы з ліпеня, былі арыштаваны кандыдаты ад апазіцыі, затрыманыя шматлікія незалежныя назіральнікі за выбарамі і журналісты, інтэрнэт у значнай ступені заблакаваны, а войскі ў спецэкіпіроўцы і ваенная тэхніка былі сцягнутыя ў сталіцу.
Свабода сходаў, у тым ліку неарганізаваныя і несанкцыянаваныя акцыі пратэсту, з'яўляецца важным правам дэмакратыі і гарантуецца Канстытуцыяй Беларусі і міжнародным правам у галіне правоў чалавека, у тым ліку артыкулам 21 Міжнароднага пакта аб грамадзянскіх і палітычных правах. Прымяненне святлошумавых гранат, гумовых куляў, вадамётаў і іншых спецсродкаў супраць мірных дэманстрантаў з’яўляецца неабгрунтаваным і празмерным умяшаннем у гэта права і можа пацягнуць за сабой, сярод іншага, парушэнне права на жыццё і права на бесчалавечнае абыходжанне.
FIDH заклікае ўлады Беларусі ўстрымацца ад гвалту супраць мірных удзельнікаў акцый, выкарыстоўваць найменшую колькасці сіл, неабходных для аднаўлення грамадскай бяспекі і парадку пры любых абставінах, а таксама паважаць права на свабодныя і сумленныя выбары грамадзян Беларусі.
