Скарга Валянціны Акуліч на смерць сына ў ІЧУ адхілена судом канчаткова
Валянціна Акуліч, маці Аляксандра Акуліча, які загінуў у ІЧУ Светлагорскага РАУС, звярнулася ў суд Светлагорскага раёна Гомельскай вобласці са скаргай на чарговую пастанову следчага аддзела Следчага камітэта аб адмове ва ўзбуджэнні крымінальнай справы ў дачыненні да супрацоўнікаў міліцыі.
Такую магчымасць блізкім сваякам загінулага прадастаўляе норма Крымінальна - працэсуальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь, у адпаведнасці з якой скаргі на рашэнні органа крымінальнага пераследу аб адмове ва ўзбуджэнні крымінальнай справы, аб спыненні папярэдняга расследавання крымінальнай справы або пераследу, аб адмове ва ўзбуджэнні вытворчасці па ізноў адкрыўшыхся абставінах падаюцца адпаведнаму пракурору ці ў суд па месцы расследавання крымiнальнай справы або разгляду заявы або паведамленні аб злачынстве.
У ходзе неаднаразова дапаўнялі праверак следчыя ў дзеяннях супрацоўнікаў міліцыі складу злачынства не знайшлі: следства абмежавалася тым, што ўстанавіла адсутнасць прычынна-следчай сувязі паміж прычыненне цялесных пашкоджанняў і смерцю Аляксандра Акуліча.
У скарзе, складзенай з дапамогай юрыстаў ПЦ "Вясна", было паказана, што высновы следчага аб правамернасці прымянення фізічнай сілы і спецыяльных сродкаў супрацоўнікамі ІЧУ з'яўляюцца памылковымі, бо Аляксандр Акуліч меў патрэбу ў медыцынскай дапамогі, аднак супрацоўнікі міліцыі замест своечасовага аказання дапамогі і неадкладнага выкліку медыкаў «супакойвалі» з дапамогай дубінак чалавека з часовымі парушэннямі ў псіхіцы.
Такія дзеянні, на думку юрыстаў ПЦ "Вясна" безумоўна з'яўляюцца актам забароненага жорсткага, бесчалавечнага абыходжання, тады як кожная дзяржава - удзельнік Канвенцыі супраць катаванняў і іншых жорсткіх, бесчалавечных ці прыніжаючых годнасць відаў абыходжання і пакарання павінна прадпрымаць эфектыўныя заканадаўчыя, адміністрацыйныя, судовыя і іншыя меры для папярэджання актаў катаванняў на любой тэрыторыі пад яе юрысдыкцыяй, абавязваецца прадухіляць іншыя акты жорсткага, бесчалавечнага або зневажальнага годнасць абыходжання і пакарання, якія не падпадаюць пад вызначэнне катаванні.
18 красавіку 2014 г. суд пад старшынствам І. Прадун разгледзеў скаргу і адмовіў у яе задавальненні.
Юрыст Павел Сапелка, які прысутнічаў у судзе, распавёў пра тое , як прайшло судовае паседжанне:
« У заяўніка па такіх справах ёсць шанец на аднаўленне справядлівасці, бо рашэнне прымае су , які ў меншай ступені павінен залежаць ад памылковага тлумачэння імкнення да«чысціні мундзіра», ўласцівай учорашнім міліцыянтам і пракурорам, якія складаюць кадры Следчага камітэта. Суд можа аб'ектыўна ацаніць намаганні следчых і, як мы спадзяваліся ў дадзеным выпадку, накіраваць справу ў Следчы камітэт для арганізацыі дадатковай праверкі. Бо без адказу засталіся некалькі ключавых пытанняў, якія падымала ў папярэдніх скаргах на пастановы аб адмове ва ўзбуджэнні крымінальнай справы заяўніца.
Аднак надзея на справядлівасць стала раставаць на вачах адразу пасля таго, як суддзя пачатку допыт маці загінулага: яе цікавіла выключна інфармацыя аб ступені маральнага падзення нябожчыка: як даўно той злоўжывае спіртным, якое ягонае асабістае жыццё і ўзаемаадносіны з роднымі, хоць, здавалася, да гэтага следчыя па-майстэрску сабралі ўвесь «кампрамат» на загінулага. Якое значэнне мае гэта для расследавання правамернасці дзеянняў супрацоўнікаў міліцыі? Так, Акуліч быў неаднаразова судзімы; ды, злоўжываў спіртным, і асабістае жыццё не ладзілася... Але загінуў ён не ў п'янай бойцы і не ў алкагольным чадзе, а ў сценах ізалятара, там, дзе адказнасць за яго жыццё, здароўе і бяспеку прыняла на сябе дзяржава ў асобе супрацоўнікаў міліцыі.
У ходзе абвяшчэння матэрыялаў праверкі прагучала некалькі вельмі цікавых момантаў, якія раней былі невядомыя, бо азнаёміцца з матэрыялам праверкі ў маці Аляксандра Акуліча да падачы скаргі ў суд не атрымлівалася: калі жанчына выказала жаданне яго вывучыць, матэрыял цудоўным чынам аказваўся то ў раённага, то ў абласнога пракурора.
Як высветлілася, агрэсіўныя паводзіны Акуліча, на якое ў апраўданне прымянення гвалту спасылаліся міліцыянты, што дзяжурылі ў ІЧУ, выяўлялася у асноўным, у тым, што ён хаваўся за сваімі сукамернікамі і клікаў на дапамогу ... міліцыю.
Фельчар "хуткай дапамогі", якая прыбыла па выкліку, убачыла мёртвага Акуліча, які ляжыць на жываце з рукой, загкручанай за спіну; гэта неяк не адпавядала тлумачэнням міліцыянтаў, якія сцвярджалі, што рабілі штучнае дыханне і масаж сэрца. Следчы так і не дамогся ўцямнага адказу ад міліцыянтаў, у сувязі з чым так дзіўна аказвалася медыцынская дапамога ... Ці яго гэта не так ужо цікавіла?Бадай, другое. Таму што па тым жа прынцыпе правялі праверку раптоўнай няспраўнасці ў рабоце сістэмы відэаназірання ў ІЧУ: яна перастала ў крытычны момант працаваць у рэжыме запісу. Апытаны супрацоўнік, адказны за працу сістэмы назірання растлумачыў, што няспраўнасць ён ліквідаваў на наступны дзень. Пытанне «як?» яму не задавалі; адказ быў відавочны: напэўна, проста уключыў.
Займальная дыскусія разгарнулася ў ходзе праверкі паміж следчым і супрацоўнікам ІЧУ: што менавіта - кроў або бруд - была знойдзена пры аглядзе пакоя, дзе збівалі Акуліча. Экспертызу, якая магла паставіць кропку ў спрэчцы, чамусьці палічылі лішняй.
Праз паўтара года пасля гібелі Акуліча, восенню 2013, следчы, нарэшце, распачаў спробу ліквідаваць супярэчнасці паміж тлумачэннямі супрацоўнікаў ІЧУ і дадзенымі часопіса ўліку прымянення фізічнай сілы і спецсродкаў адносна часу і працягласці прымянення фізічнай сілы і гумовай дубінкі, аднак супрацоўнікі гэтыя абставіны ўжо забыліся!
Як растлумачыў прадстаўнік Следчага камітэта, супярэчнасці паміж тлумачэннямі іншых апытаных асоб ліквідаваць нельга, паколькі правядзенне вочных ставак немагчыма ... без ўзбуджэння крымінальнай справы. Але менавіта пра гэта - распачаць крымінальную справу - прасіла следства і суд маці Аляксандра Акуліча на працягу без малога двух гадоў!
Васемнаццаць траўматычных кантактаў - вось вынік правамерных, на думку следства, дзеянняў ахоўнікаў ІЧУ. Град удараў гумовай дубінай па ляжачым на жалезнай рашотцы целе адпавядае закону «Аб органах унутраных спраў Рэспублікі Беларусь». Вядома, не гэтыя ўдары забілі Аляксандра Акуліча. Але ні адзін з праваахоўнікаў не паставіў пад сумнеў законнасць і абгрунтаванасць збіцця зняволенага як такога.
«Правасуддзе» адбылося: але пастанова суда не дала адказ на пытанні узнятыя ў скарзе: “следам за следчымі суддзя «забылася» ацаніць дзеяньні ахоўнікаў ІЧУ з пункту гледжання выканання імі патрабаванняў п.76 . Правілаў унутранага распарадку спецыяльных устаноў органаў унутраных спраў , якія выконваюць адміністрацыйнае спагнанне ў выглядзе адміністрацыйнага арышту, «...пры відавочных прыкметах захворвання дзяжурны павінен неадкладна выклікаць хуткую медыцынскую дапамогу» .
Дзеянні міліцыянтаў былі прызнаныя адпаведнымі Закону "Аб органах унутраных спраў Рэспублікі Беларусь». Але ў гэтым законе прама ўказана, што супрацоўнік органаў унутраных спраў павінен прыняць меры па неадкладным аказанні медыцынскай і іншай неабходнай дапамогі асобам, якія знаходзяцца ў бездапаможным або небяспечным для жыцця або здароўя стане.
Там жа пазначана: ва ўсіх выпадках, калі пазбегнуць прымянення фізічнай сілы, спецыяльных сродкаў, немагчыма, супрацоўнік органаў унутраных спраў абавязаны імкнуцца прычыніць найменшую шкоду жыццю, здароўю, гонару, годнасці грамадзян, а таксама прыняць меры па неадкладным аказанні пацярпелым медыцынскай і іншай неабходнай дапамогі.
Пастанова канчатковая і можа быць абскарджана толькі ў парадку нагляду. Гэта значыць, паўнавартаснага перагляду справы ўжо не будзе, гэта не прадугледжана крымінальна - працэсуальным законам.
Расследавання таксама больш не будзе. Міліцыянты, і не толькі ў Светлагорску, працягнуць ціхамірна назіраць за пакутамі хворых, па сутнасці, людзей, якіх без нагляду ўрача пакідаюць сам-насам з хваробай. Пры неабходнасці - «дапамогуць» дубінкай, бо гэта, аказваецца, не злачынства.
Чытаць таксама:
Маці памерлага ў светлагорскім ІЧУ затрыманага звернецца ў суд
