Алесь Бяляцкі: “Нашая праўдзівая вясна — яшчэ наперадзе”
Алесь Бяляцкі ў 1990-ыя гады
У 1996-1997 гадах штотыдзень у дзяржаўнай
беларускай газеце “Літаратура і Мастацтва” друкаваліся калонкі Алеся Бяляцкага,
які на той час з’яўляўся дырэктарам Літаратурнага музея Максіма Багдановіча ў
Мінску, але ўжо стварыў праваабарончую ініцыятыву, якая тады назывался
“Вясна-96”.
Гэты
тэкст напісаны Алесем Бяляцкім непасрэдна вясной 1996 года, калі ў Беларусі распачаліся
рэпрэсіі. З таго часу мінула 17
гадоў, але тэкст застаецца
надзіва актуальным.
“Даўно не было такой зімы, як сёлета.
Але пасля кожнай, нават самай працяглай і снежнай зімы надыходзіць
вясна. Нашыя класікі любілі параўноўваць з ёй адраджэнне беларускага народа:
Дык ідзі да нас, жаданая,
Ідзі,
Раскатурхай нашу дрэму,
Абудзі!
— прасіў вясну Якуб Колас у 1912 годзе.
Прайшло тры пакаленні, і ў
1988 годзе Алег Мінкін напісаў:
Прыйдзі, вясна!
Вярні нам славу
І цеплыню далёкіх дзён!
Сарві з зямлі магільны саван!
Здымі са спячых душ заклён!
Вось такая зацяжная ідзе ў беларусаў вясна. Ці гэта яшчэ прадвесне? Адно, што
можна пэўна сказаць, аглядаючы гэтую перманентную вясну народа з працяглымі
лютымі прымаразкамі — спыніць нацыянальнае адраджэнне немагчыма. Яго можна
запаволіць, ужыўшы гвалт, яго можна абылгаць, зняважыць, але чым вышэйшыя
лёдавыя заторы, тым з гучнейшым трэскам яны развальваюцца ад веснавой паводкі.
Той-сёй з горыччу гаворыць, што сёння для беларусаў апошні шанц. Няпраўда. Наш
шанц — гэта нашая беларуская праца. Усё залежыць ад таго, наколькі рупліва і
паслядоўна мы робім яе, ад таго, наколькі стане ў нас духу і цягавітасці. Пад
ляжачы камень вада не цячэ.
Будзем назапашваць сілы, умацоўваць набытае і з аптымізмам глядзець наперад.
Нашая праўдзівая вясна — яшчэ наперадзе.
Алесь Бяляцкі ЛіМ, 12 красавіка 1996 года”.
Праваабарончы цэнтр «Вясна» - няўрадавая праваабарончая арганізацыя, створаная ў красавіку 1996 году падчас масавых акцыяў пратэсту дэмакратычнай апазіцыі ў Беларусі, якая пасля арыштаў удзельнікаў дэманстрацыяў займалася дапамогай арыштаваным і іх сем’ям. Таму першапачаткова арганізацыя мела назву “Вясна-96”. 15 чэрвеня 1999 году была зарэгістравана як Грамадскае аб’яднанне “Праваабарончы цэнтр “Вясна”. У 2003 годзе за ўдзел у назіранні падчас прэзідэнцкіх выбараў 2001 году Праваабарончы цэнтр “Вясна” быў беспадстаўна пазбаўлены дзяржаўнай рэгістрацыі. 6 сакавіка 2004 году ПЦ “Вясна” быў прыняты ў Міжнародную федэрацыю за правы чалавека (FIDH), а ў 2007 годзе Алесь Бяляцкі быў абраны віцэ-прэзідэнтам FIDH.
