Павел Сапелка: "Нельга адным ці двума паведамленнямі ў сацсетцы распаліць варожасць ці варажнечу"
Павел Сапелка. Фота: ПЦ "Вясна".
Больш за 200 крымінальных справаў заведзена апошнімі днямі у сувязі з каментарамі з нагоды гібелі 28 верасня супрацоўніка КДБ Дзмітрыя Федасюка і мінчука Андрэя Зельцэра. Згодна са звесткамі, якія сабраў Праваабарончы цэнтр “Вясна”, больш за 110 чалавек затрыманыя па крымінальнай справе паводле артыкулаў 369 КК (Абраза прадстаўніка ўлады) і 130 КК (Распальванне сацыяльнай варожасці). Юрыст “Вясны” Павел Сапелка тлумачыць, чаму палітычныя матывы зняволення людзей у гэтай крымінальнай справе відавочныя.
Спіс затрыманых па крымінальнай справе за каментары з нагоды гібелі Андрэя Зельцэра і супрацоўніка КДБ
“Наступствы перастрэлкі ў Мінску могуць мець разбуральны эфект для рэштак законнасці і правоў грамадзян: мы зноў назіраем дзяржаўную палітыку двайных стандартаў, калі адзін з бакоў узброены і ўтрымлівае ўладу, а таму — мае рацыю.
Наогул жа прынцыпы свабоды выказвання меркавання заснаваныя на разуменні таго, што “свабода выказвання меркавання і роўнасць з'яўляюцца базавымі правамі і іх рэалізацыя неабходная для ажыццяўлення і абароны ўсіх правоў чалавека. ... Плюралізм і разнастайнасць з'яўляюцца крытэрамі свабоды выказвання меркавання. Рэалізацыя права на свабоду выказвання меркавання дае магчымасць для жывога, шматбаковага грамадскага абмеркавання, з розных перспектываў і розных пунктаў гледжання. Няроўнасць прыводзіць да выключэння пэўных галасоў, падрываючы гэтыя ідэі. Права кожнага быць пачутым, казаць і браць удзел у палітычным, культурным і сацыяльным жыцці, у сваю чаргу, з'яўляецца неабходнай умовай для дасягнення і ажыццяўлення роўнасці. Калі людзі пазбаўленыя голасу і магчымасці ўдзелу ў жыцці грамадства, іх праблемы, досвед і хваляванні робяцца нябачнымі, і яны больш уразлівыя перад нецярпімасцю, прадузятым стаўленнем і маргіналізацыяй”.
Змест аднаго з прынцыпаў такі: "Палітыкі і іншыя лідары ў грамадстве павінны пазбягаць заяваў, якія могуць спрыяць дыскрымінацыі ці ўшчамляць роўнасць". Аднак адкрыты заклік да тэрору і гвалту "ў адказ", які прагучаў ад старшыні Пастаяннай камісіі па нацыянальнай бяспецы Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Алега Белаконева, застаўся беспакараным, а больш за сотню звычайных грамадзянаў затрыманыя і пазбаўленыя волі за выказванні, якія дакладна не былі прычынай акту гвалту — гэта ўжо была рэакцыя на тое, што адбылося. Якой бы гэтая рэакцыя ні была, яна дакладна не павінна зрабіцца нагодай для знявагі, жорсткага абыходжання і зняволення, прынамсі — да прысуду.
Наогул паводле арт. 130 КК караюцца "наўмысныя дзеянні, накіраваныя на распальванне расавай, нацыянальнай, рэлігійнай або іншай сацыяльнай варожасці ці варажнечы па прыкмеце расавай, нацыянальнай, рэлігійнай, моўнай ці іншай сацыяльнай прыналежнасці". У чым я шчыра ўпэўнены: нельга адным-двума паведамленнямі ў сацыяльнай сетцы распаліць варожасць ці варажнечу, гэты працэс адбываецца не так хутка. Нават такое эпічнае выказванне, як у дэпутата-генерала, само па сабе не прывядзе да таго, што хтосьці (нават у балаклавах) пабяжыць забіваць у адказ на гібель калегі — гэта не працуе так проста.
Яшчэ адным стандартам, толькі ўжо з галіны працэсуальных правоў, з'яўляецца прэзумпцыя на карысць ужывання мераў стрымання, не звязаных з пазбаўленнем волі, да таго часу, пакуль неабходнасць ужывання такіх жорсткіх мер не будзе абгрунтавана. Прычым спасылкі на нейкія надзвычайныя акалічнасці і нават на адну толькі цяжкасць абвінавачванняў такімі падставамі не з'яўляюцца.
Таму відавочныя палітычныя матывы пазбаўлення волі дзясяткаў, а то і сотняў людзей, для кожнага з якіх гэта — трагедыя, якая можа ўзмацняцца жорсткімі ўмовамі ўтрымання".
