Маці палітзняволенага Аляксандра Францкевіча: "Сын сказаў, што вытрывае ўсё годна"
6 верасня палітзняволенага актывіста анархісцкага руху Аляксандра Францкевіча асудзілі да 17 гадоў калоніі. На наступны дзень на кароткатэрміновым спатканні з ім змагла сустрэцца ягоная мама.
Да гэтага Таццяна Францкевіч бачыла сына толькі ў лістападзе 2021 года, калі следчы Цыбульскі і старшая лейтэнантка юстыцыі Сурава дазволілі ёй першае спатканне з Сашам праз паўтара года пасля ягонага затрымання. Пазней, калі ўсім абвінавачаным па справе далі сустрэцца са сваякамі яшчэ раз, Таццяне і мужу Марфы Рабковай — Вадзіму Жаромскаму — у гэтым адмовілі. Адмовілі Таццяне і ў другім спатканні пасля прысуду.
Гадзіна спаткання
«Саша малайчына, абодва разы трымаўся вельмі добра, усміхаўся, — дзеліцца ўражаннямі пасля спаткання Таццяна Францкевіч. — Мы размаўлялі пра ўсё, і гадзіны было мала. Сын ведае пра падзеі ва Украіне і з надзеяй глядзіць на цяперашнюю сітуацыю. Ён не сумуе і кажа: «Мама, якая розніца — 3 гады, 10, 15 ці 17 — усё адно не будзем столькі сядзець, не перажывай». Такая ўпэўненасць падтрымлівае і мяне: думала, буду там плакаць, але, дзякуй богу, вытрывала. Сказаў, што вытрывае ўсё годна — а для мяне гэта самае галоўнае. Мяне трохі збянтэжыў строгі рэжым, але Саша супакоіў і сказаў, што быў гатовы да гэтага і ўсё пераадолее».
У лістах палітвязень таксама распавядаў, што чакае прэсінг у калоніі — бесперапынныя ШІЗА і ПКТ.
«Але нічога, трымаемся, мы ж дзекабрысты і анархісты, — усміхаецца Таццяна. — Ведаю, што далей будзе цяжка, але абы вытрымала ягонае здароўе. Пасля двух гадоў зняволення сын для тых умоваў выглядае нармальна: адно што — я заўважыла чорныя кругі пад вачыма, дый схуднеў ён трошкі».
У СІЗА палітзняволены намагаецца займацца фізічнымі нагрузкамі. Наколькі зразумела Таццяна, у камеры на Сашу не аказваюць дадатковага ціску, толькі лісты не даходзяць ні ад каго, акрамя як ад яе: ні ад дзяўчыны, ні ад цёткі, ні тым больш ад незнаёмых людзей. Саша дзякуе ўсім, хто яго падтрымлівае і піша яму лісты, хоць ён іх і не атрымлівае.
«Але на спатканні я перадала яму, як шмат чалавек непакоіцца пра яго, — кажа Таццяна. — І ён сказаў, што выдатна разумее, што лістоў няма, не таму што яму і іншым палітвязням не пішуць, а таму што іх проста не аддаюць. Раней з гэтым было прасцей, але, я чула, на «Валадарцы» памяняўся цэнзар. Але пакуль заўсёды даходзяць грашовыя пераводы — Сашу можна падтрымаць імі. Сын вельмі ўдзячны сваёй настаўніцы, якая дапамагае яму і ўвесь час кажа, што ён адзін з найлепшых ейных вучняў.
Пасля затрымання сына я выслала яму сваю фатаграфію з надпісам "Я твой анёл-ахоўнік". І Саша сказаў, што кожны раз перад сном ён глядзіць на яе: здымак дапамагае сыну вытрываць усе цяжкасці турэмнага жыцця. А я ўвесь час яму паўтараю, што буду змагацца за яго да апошняга».
Абвяшчэнне прысуду
Сашава маці паспела трапіць на абвяшчэнне прысуду сына, хоць у той дзень шмат якіх родных проста не пусцілі ў залу пасяджэння, а некаторых яшчэ і затрымалі пасля прысуду.
«Яны зладзілі ўсё хітра, — кажа Таццяна. — Спачатку доўга трымалі ля цэнтральных дзвярэй, павольна правяралі ўсе пашпарты. Паставілі металарамку на чацвёртым паверсе ўжо перад залай пасяджэнняў, аглядалі ўсіх і чапляліся: убачылі ў мяне складны грабянец і спыталі, што гэта такое. У выніку я паспела заскочыць у залу за суддзём у апошні момант — і за мной ужо нікога не пусцілі. Некаторыя родныя і блізкія засталіся за дзвярыма, хаця зала засталася паўпустой.
Калі яны хацелі паказаць хлопцам, што іх ніхто не падтрымлівае, у іх гэта не выйшла: калі дзверы адчыняліся, яны ўскоквалі і глядзелі на сваякоў, якія там стаялі. Нашы дзеці малайцы і трымаліся вельмі бадзёра, спрабавалі махаць рукамі нават у кайданках. А калі выходзілі з залы, выгукнулі: «Жыве Беларусь! Слава Украіне!»
"Я ведаю і веру — мы ўбачым увасабленне дэмакратыі", — у апошнім слове Францкевіч
Таццяна распавядае, што затрымліваць людзей пачалі ўжо пасля судовага пасяджэння. Напрыклад, ейную сястру Наталлю, маці былога палітвязня Іллі Лабацэвіча, затрымалі, калі яны разам пісалі заяву на спатканне з Сашам.
«У кабінет забеглі два ціхары і запыталіся ў Наташы: «Гэта вы хацелі пагутарыць з уладамі? Хадзем», — прыгадвае Таццяна. — Наста Лойка стаяла побач і спытала, чаму сястру затрымліваюць. Ёй адказалі: «Ах, вы і тут таксама абараняеце?» — ды затрымалі і яе. Калі ў кабінет, куды адвялі затрыманых, прыйшоў нейкі начальнік і спытаў, што яны там робяць, Наташа адказала: «На экскурсію да вас прыйшлі». Потым кожнага заводзілі ў кабінет, размаўлялі, каб больш нідзе і нічога. Дзвюм дзяўчынкам з Брэста было дрэнна — мабыць, праз прэсінг. Аднаму хлопцу далі трошкі пад рэбры. А начальнік гэты пералічыў усіх і кажа: «15. Гэты мая ўлюбёная лічба — затрымліваць па 15 чалавек».
Але нічога, усё гэта мы праходзілі ў 2010 годзе — пройдзем і цяпер».
Падтрымаць Аляксандра лістамі салідарнасці, грашовымі пераводамі і пасылкамі можна па адрасе:СІЗА-1. 220030, г. Мінск, вул. Валадарскага, 2 Аляксандр Уладзіміравіч Францкевіч |
