"Надпісам "Жыве Беларусь" знізіла эстэтычныя прыкметы дзвярэй і скрыні для смецця". За гэта пракурор просіць пакараць мінчанку двума месяцамі арышту

У судзе Ленінскага раёна Мінска пачаўся разгляд крымінальнай справы ў дачыненні да 21-гадовай мінчанкі Марыі Сафонавай за надпіс "Жыве Беларусь" і выяву БЧБ-сцяга на жылым доме на вуліцы Балтыйскай, дзвярах у падвал, парэнчах, тратуарнай дарожкі і скрыні для смецця. Дзеянні Марыі кваліфікавалі па артыкуле 341 Крымінальнага кодэкса — апаганьванне будынкаў ці іншых збудаванняў цынічнымі надпісамі або малюнкамі, псаванне маёмасці на грамадскім транспарце або ў іншых грамадскіх месцах. Дзяўчыну затрымалі валанцёры чата "Антывандал": ударылі яе, парвалі заплечнік і выклікалі міліцыю. Дзяржаўны абвінаваўца папрасіў суд пакараць Марыю арыштам на два месяцы. Гэта амаль максімальнае пакаранне па гэтым артыкуле. Маніторынг судовага працэсу праводзіў праваабаронца "Вясны" Аляксей Лойка. Расказваем пра абставіны справы і суд.

"Хацела падкрэсліць сваю грамадзянскую пазіцыю"

Марыя Сафонаву абвінавачваюць у тым, што яна "7 кастрычніка ў перыяд з 1 да 2 гадзін ночы, дзейнічаючы ў групе асоб па папярэдняй змове, паміж дамамі 2 і 4 па вуліцы Балтыйскай учыніла цынічныя надпісы і здзейсніла апаганьванне будынка, дзверы ў склеп і парэнчы, тратуарную дарожку і скрыню для смецця". Сваім надпісам "Жыве Беларусь", на думку абвінавачвання, Марыя "знізіла эстэтычныя прыкметы названых аб'ектаў, чым прычыніла шкоду Рэмаўтадору на 442 рублі, ЖКГ — на 61 рубель і Мінгарсвятлу — на 53 рублі". Агульны памер шкоды склаў 556 рублёў. У матэрыялах справы — паказанні сведак, запісы відэакамер, пратаколы агляду.

21-гадовая мінчанка прызнала віну часткова. Яна пацвердзіла ў судовым пасяджэнні, што здзейсніла два надпісы: "Жыве Беларусь" на асфальце і БЧБ-сцяга на металічных дзвярах каля дома №4 па вуліцы Балтыйскай. Дзяўчына сказала, што нанесла надпіс, таму што яна беларуска і хацела такім чынам падкрэсліць сваю грамадзянскую пазіцыю і сваю нацыянальнасць. Марыя заявіла, што хацела выказаць сваю пазіцыю аб тым, што тут жывуць беларусы.

Як патлумачыла Марыя, рашэнне нанесці надпісы ў яе ўзнікла пасля таго, як 5 кастрычніка на вуліцы Балтыйскай група асоб пад аховай АМАПа з помпавай стрэльбай рабіла надпісы на трансфарматарнай будцы "За Беларусь".

Інстытут гісторыі Акадэміі Навук: БЧБ-сцяг дэманструе нацыянальны гонар

Падчас суда разбіралі фразу "Жыве Беларусь" і малюнак бчб-сцяга — ці з'яўляюцца яны цынічнымі. Бо Марыі ставіцца менавіта апаганьванне будынкаў ці іншых збудаванняў цынічнымі надпісамі або малюнкамі.

Адвакатка Марыі Інэса Аленская прадаставіла ў судзе заключэнне спецыялістаў аб тым, што надпіс "Жыве Беларусь" адносіцца да нейтральных і не з'яўляецца абразлівым. Таксама абаронца прадаставіла заключэнне інстытута гісторыі Акадэміі Навук аб тым, што БЧБ-сцяг дэманструе колеры гістарычнага сцяга, нанясенне яго выявы дэманструе нацыянальную гонар. Абарона хадайнічла выклікаць у суд спецыяліста, які б змог патлумачыць адсутнасць у надпісы "Жыве Беларусь" і нанясенні БЧБ-сцяга прыкмет апаганення. Але суддзя Шут адмовілася задаволіць гэтае хадайніцтва.

На судзе таксама было прыведзена заключэнне загадчыка аддзела генеалогіі геральдыкі і нумізматыкі Інстытута гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Аляксея Шаланды пра БЧБ-сцяг:

"Гэта нацыянальны сімвал беларускага народа, які двойчы меў дзяржаўны статус у Беларускай Народнай Рэспубліцы 1918-1921 гадах і 1991-1995 гадах. Нацыянальная сімволіка закліканая аб'ядноўваць нацыю ў барацьбе за дзяржаўнае самавызначэнне, незалежнасць і суверэнітэт. Выкарыстанне нацыянальных бел-чырвона-белага колераў не можа нанесці якой-небудзь шкоду грамадскаму парадку, не кажучы ўжо аб маральным баку пытання".

У судзе было агучанае заключэнне загадчыцы аддзела беларускай дыялекталогіі Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры Нацыянальнай акадэміі навук, кандыдаткі філалагічных навук Веранікі Курцовай. Як яна адзначыла, упершыню словазлучэнне "Жыве Беларусь" сустракаецца ў вершы Янкі Купалы «Гэта крык, што жыве Беларусь» 1995-1907 гады і надрукаваным у кнізе "Жалейка". Таксама фраза "Жыве Беларусь" адлюстраваная ў "Партызанскім маршы" Аляксея Суркова, аўтар перакладу Пімен Панчанка. Па заключэнні прадстаўніцы Нацыянальнай акадэміі навук шырокае ўжыванне выказвання фразеалагізма "Жыве Беларусь" дзякуючы зместу, якое яму характэрна — гэта пажаданне росквіту сваёй зямлі і сваёй дзяржаве.

Рэмаўтадар не замяніў асфальт, а ўжо патрабуе аплаціць яго замену

Па матэрыялах справы Рэмаўтадар выставіў рахунак у 442 рублі, у якую ўжо ўключыў замену асфальтавага пакрыцця. Абарона Сафонавай на судзе расказала, што асфальт не быў заменены да гэтага часу. У якасці доказу яна прадаставіла відэазапіс на дыску. Але суддзя Юлія Шут адмовілася далучаць дыск да матэрыялаў справы, спаслаўшыся на невядомасць яго паходжання.

Марыя Сафонава паведаміла суду, што шкоду не пакрывала, таму што ёй за месяц так і не далі рэквізіты для ўнясення сумы шкоды. Пры гэтым у яе ёсць пытанні з нагоды знаходжання ў каштарысе выдаткаў пад'ёмніка, які па версіі абвінавачвання яна выкарыстала для размалёўкі скрыні для смецця, вышыня якой не перавышае ўзровень калена нагі сярэднестатыстычнага чалавека.

Пераслед валанцёрамі з чата «Антывандал»

Як стала вядома ў судзе, пасля нанясення надпісу 7 кастрычніка дзяўчыну сталі пераследваць валанцёры з мясцовага чата "Антывандал" Вольга Забела, Яўген Кульбей і Аляксандр Альянах. Яны перагарадзілі ёй дарогу ў пад'езд, парвалі заплечнік, ударылі па твары. Яны ж выклікалі на Марыю міліцыю. Дзяўчыну даставілі ў Ленінскае РУУС, дзе яе дапытваў следчы. 

Марыя распавяла, што пры першым допыце следчы яе абражаў, агрэсіўна ставіўся да яе, заяўляючы пра тое, што "праз яе каракулі" яму даводзіцца шмат працаваць у непрацоўны час. Потым і зусім заявіў: "Чаму ты яшчэ не павесілася?". Следчы ігнараваў той факт, што Марыю даставілі да яго з акрываўленым тварам пасля затрымання валанцёрамі чата "Антывандал". Суддзя здымала пытанні адвакаткі Марыі аб жорсткім і зневажальным годнасць абвінавачванай абыходжанні.

Пасля затрымання Марыю абвінавацілі ў тым, што яна ў дзве гадзіны ночы паводзіла сябе агрэсіўна ў адносінах да навакольных у двары дома. Яе асудзілі па артыкуле 17.1 КаАП за дробнае хуліганства на адны суткі адміністрацыйнага арышту.

Надпіс — чорным колерам, канфіскавалі фарбу — белага і чырвонага колераў

У судзе былі дапытаныя прадстаўнікі ўсіх арганізацый, якія былі прызнаныя пацярпелымі па справе: ЖКГ Ленінскага раёна, Мінгарсвятло і Рэмаўтадар.

Першым дапыталі прадстаўніка Мінгарсвятла юрысконсульта Юрыя Вяргейчыка з нагоды нанясення надпісу на падстанцыі чорным колерам каля дома №4 па вуліцы Балтыйскай. Суддзя спытала ў яго, ці будзе арганізацыя спаганяць шкоду, на што прадстаўнік Мінгарсвятла паведаміў, што надпіс на падстанцыі быў зроблены чорнай фарбай, у абвінавачанай жа канфіскавалі пры сабе фарбу толькі белага і чырвонага колеру, таму спаганяць шкоду магчыма толькі ў выпадку прызнання вінаватай у здзяйсненні злачынства.

Прадстаўнік Рэмаўтадара Максім Няборскі ў судзе растлумачыў, што замена асфальтавага пакрыцця плошчай 18 квадратных метраў неабходная, паколькі іншым чынам прыбраць надпіс "Жыве Беларусь" немагчыма. Па словах прадстаўніка Рэмаўтадара на дадзены момант надпіс "Жыве Беларусь" часова зафарбавалі, паколькі кіраўнік прадпрыемства загадаў пакуль зрабіць такім чынам. Кошт выдаткаў на часовую зафарбоўку ў каштарыс і разлік кошту шкоды не ўключаны.

Прадстаўнік ЖКГ паведаміла, што 61 рубель — гэта арыенціровачны каштарысны кошт для таго, каб зафарбаваць металічныя дзверы ў падвал, на якіх быў намаляваны надпіс "Жыве Беларусь". Адвакатка Марыі спытала ў прадстаўніка ЖКГ, ці на ўсе надпісы рэагуюць ЖКГ, і чаму заяву Марыі Сафонавай аб тым, што на дзвярах яе пад'езда дагэтуль не зафарбаваны фалічны сімвал, суддзя зняла, як і здымала многія пытанні абароны падчас пасяджэння.

Пракурорка: "Дзейнічала ў групе з васьмі чалавек". На лаве падсудных — адна Марыя

Адвакатка Інэса Аленская ў спрэчках падкрэсліла, што павага да нацыянальных колераў, іх прапаганда і абарона з'яўляюцца маральным і канстытуцыйным абавязкам кожнага грамадзяніна, паколькі ў артыкулах 52 і 54 Канстытуцыі прадугледжана, што грамадзянін абавязаны «паважаць нацыянальныя традыцыі» і «берагчы гісторыка-культурныя каштоўнасці спадчыны і нацыянальныя каштоўнасці». Абаронца Марыі Сафонавай прывяла фразу Марціна Лютэра Кінга "I have a dream", сказаўшы, што ў часы цяперашняга прававога нігілізму важна не скаціцца да «крывасуддзя», а выконваць фармалізм, што мае на ўвазе літаральнае тлумачэнне законаў.

"Важна памятаць, што пасля суда зямнога нас чакае суд нябесны".

Аўдыторыя ў зале суправадзіла заканчэнне выступлення адвакаткі апладысментамі.

Дзяржаўная абвінаваўца Юлія Даўгала настойвае, што Марыя Сафонава дзейнічала па папярэдняй змове ў складзе групы асоб з васьмі чалавек. Хаця на лаве падсудных знаходзілася толькі адна Марыя Сафонава. Пракурорка папрасіла суд пакараць Марыю паводле артыкула 341 Крымінальнага кодэкса арыштам на 2 месяцы. Гэта амаль максімальнае пакаранне па гэтым артыкуле. Абвяшчэнне прысуду па справе прызначанае на заўтра, 12 лістапада, у 14:30.