“Жывыя размовы” ў Бабруйску: стэрэатыпы адносна праваабарончай дзейнасці
Удзельніца "Жывых размоваў" ад ПЦ "Вясна" Наста Лойка
“Нашыя людзі пры словазлучэнні “праваабарончая арганізацыя” адразу ж даюць “пераклад”: апазіцыя...” - падкрэсліў карэспандэнт “Вячэрняга Бабруйска”, асвятляючы праваабарончае мерапрыемтсва “Жывыя размовы”, якое праходзіла ў горадзе. Гэтая акалічнасць сапраўды ўплывае на цікавасць людзей да правоў чалавека і тэматычных мерапрыемстваў, пагаджаюцца ўдзельнікі “Жывых размоваў”.
Прадстаўнікі Праваабарончага цэнтра “Вясна”, Беларускай асацыяцыі журналістаў, Праваабарончага цэнтра “Ідэнтычнасць” і Цэнтра прававой трансфармацыі Lawtrend 18 кастрычніка збіраліся на сустрэчу з бабруйчанамі, каб адказаць на іх пытанні, датычныя правоў чалавека, ці падказаць выйсце з нейкай праблемнай сітуацыі. Як адзначылі праваабаронцы, жадаючых атрымаць такую інфармацыю апынулася няшмат. Адной з прычынаў гэтаму яны лічаць наяўнасць у насельніцтва стэрэатыпаў адносна праваабарончай дзейнасці, пра што кажа аўтар публікацыі ў газеце “Вячэрні Бабруйск”.
Як адзначае юрыст ПЦ “Вясна” і актывістка Міжнароднага праваабарончага руху ў Беларусі Наста Лойка, з памылковае, няпоўнае разуменне сутнасці дзейнасці па абароне правоў чалавека даволі пашырана сярод насельніцтва.
“Мне дастаткова часта даводзіцца камунікаваць са звычайнымі людзьмі – ад маіх родных у іншым горадзе да наведвальнікаў публічных мерапремстваў рознай тэматыкі. І часцей за ўсё ў размовах высвятляецца, што людзі не разумеюць ні што такое правы чалавека, ні хто такія праваабронцы. Для іх парушэнні правоў чалавека – гэта любая несправядлівасць, а праваабронцы – занудныя юрысты, якія могуць быць адвакатамі і абараняць маньякаў падманнымі сродкамі. Таксама часта насамрэч праваабронцаў успрымаюць як частку “пятай калоны”, пра гэта нам прызнаюцца студэнты на семінары “Правы чалавека “на пальцах”: што ім спачатку было страшна ісці на мерапрыемства, баяліся, што там будуць за кагосьці агітаваць. А потым здзіўляюцца асобнаму тэзісу на гэтую тэму ў праграме семінара”.
Асноўнай прычынай такой сітуацыі суразмоўца лічыць нізкі агульны ўзровень прававой культуры ў грамадстве.
“Нават юрыстам на юрфаку распавядаюць пра дыструктыўны характар дзейнасці праваабаронцаў. А наш выхад на шырокую аўдыторыю немагчымы праз абмежаванні свабоды слова і адсутнасць доступу да шырокіх каналаў інфармавання насельніцтва”.
Гэтая праблема, паводле Насты Лойкі, павінна вырашацца агульнымі намаганнямі: у гэтым кірунку павінны працаваць і праваабарончыя арганізацыі, і сродкі масавай інфармацыі, і самі людзі.
“Першая парада людзям – усё ж не вешаць аўтаматычна клішэ на праваабронцаў, а паспрабаваць разабрацца, што гэта за людзі і чым яны займаюцца. З гэтай мэтай заўжды можна пачытаць праваабарончыя сайты, прыйсці да нас і задаць свае пытанні на семінарах і сустрэчах, таму для нас і быў важным удзел у такіх “Жывых размовах”. Вялікая роля ў распаўсюдзе аб’ектыўнай інфармацыі, канешне ж, павінна адводзіцца сродкам масавай інфармацыі. Праваабарончым арганізацыям таксама важна ўвесь час шукаць розныя шляхі для больш шчыльнай працы з шырокай публікай, рыхтаваць больш адаптаваныя да масавага ўспрыняцця матэрыялы пра сваю дзейнасць і іншыя падобныя рэчы”.
У бабруйчанаў ёсць магчымасць скарыстацца гэтымі парадамі. Прынамсі, у публікацыі “Вячэрняга Бабруйска” змешчаны кантакты праваабарончых арганізацыяў, куды яны могуць звярнуцца па неабходную інфармацыю.
