Савет ААН па правах чалавека разгледзеў даклад аб сітуацыі ў Беларусі

Савет ААН па правах чалавека на сваёй мінулай сесіі ў чэрвені прыняў адмысловую рэзалюцыю аб сітуацыі з правамі чалавека і фундаментальнымі свабодамі ў Беларусі, у якой закраналіся пытанні, звязаныя з парушэннямі правоў чалавека ў краіне пасля прэзідэнцкіх выбараў 19 снежня 2010 г. У рэзалюцыі Савет таксама даручыў Вярхоўнаму Камісару ААН па правах чалавека падрыхтаваць аглядны даклад аб змене становішча палітычных зняволеных, праваабаронцаў, журналістаў і адвакатаў, а таксама іншых пытаннях, якія адлюстроўваюць агульную сітуацыю з правамі чалавека ў краіне.

На гэтай сесіі Савету быў прадстаўлены прамежкавы варыянт дакладу, а канчатковая яго версія будзе падрыхтавана да 20-й сесіі Савета ААН па правах чалавека ў чэрвені 2012 года. На жаль, за час падрыхтоўкі прамежкавага даклада супрацоўнікам Упраўлення Камісара так і не ўдалося атрымаць доступ у краіну для правядзення непасрэднага маніторынгу, таму дадзеныя для даклада былі сабраныя з адкрытых крыніц, публікацый СМІ, дакладаў няўрадавых арганізацый (у тым ліку, падрыхтаваных Камітэтам міжнароднага кантролю за сітуацыяй з правамі чалавека ў Беларусі), а таксама дакументаў, прадстаўленых беларускімі ўладамі.

У дакладзе адлюстраваны ўсе найважнейшыя кейсы палітычных зняволеных у Беларусі, становішча праваабаронцаў - у прыватнасці, нядаўні арышт Алеся Бяляцкага, а таксама становішча адвакатаў, журналістаў, свабода мірных сходаў і асацыяцый. Значная ўвага таксама нададзена праблеме катаванняў і жорсткага абыходжаньня ў краіне.

У рамках інтэрактыўнага дыялогу, які суправаджаў прадстаўленне дакладу, была прадастаўлена магчымасць выказацца дзяржавам-удзельніцам Савета, а таксама назіральнікам.

Афіцыйныя прадстаўнікі Беларусі ў час дэбатаў выказалі сваю нязгоду з прадстаўленым дакладам, а таксама недавер рабоце Упраўлення Вярхоўнага Камісара ў цэлым. Яны неаднаразова паўтаралі, што выступаюць супраць «палітызацыі работы Савета па правах чалавека» і абмеркавання пытанняў, якія тычацца сітуацыі ў якой-небудзь асобнай краіне. На думку беларускай дэлегацыі, пільная ўвага да сітуацыі ў іх краіне з'яўляецца вынікам ціску Еўрапейскага Саюза, "пераследуюць уласныя эканамічныя інтарэсы ў Беларусі».

Астатнія дзяржавы-ўдзельнікі падзяліліся на два лагеры - краіны, якія выступаюць у падтрымку асвятлення сітуацыі ў Беларусі і прымусу уладаў да зменаў, і краіны, якія выступаюць «супраць палітызацыі ...». У падтрымку беларускіх уладаў ужо традыцыйна выказаліся Расея і Куба, а ў процівагу - краіны Заходняй Еўропы, Паўночнай і Лацінскай Амерыкі.

НДА таксама мелі магчымасць выступіць у ходзе інтэрактыўнага дыялогу ў якасці назіральнікаў - свае каментары на гэты раз агучылі прадстаўнікі Міжнароднай Федэрацыі правоў чалавека, Міжнароднай Амністыі, Сеткі Дамоў правоў чалавека, а таксама міжнароднага Моладзевага Праваабарончага Руху (ад імя Сусветнага Альянсу за грамадзянскі ўдзел CIVICUS). Іх выступленні тычыліся розных вострых пытанняў, звязаных з правамі чалавека ў Беларусі - свабоды мірных сходаў, катаваньняў і жорсткага і бесчалавечнага абыходжання, адмены смяротнага пакарання, а таксама палажэнні праваабаронцаў, журналістаў і адвакатаў ў краіне.

«Нягледзячы на ​​тое, што кожнай НДА даецца толькі 2 хвіліны, за гэтымі выступамі пільна сочаць прадстаўнікі дзяржаў, потым яны цытуюцца ў афіцыйных справаздачах і дакументах ААН, - кажа Ганна Дабравольская, якая прадстаўляла на сесіі Савета Камітэт міжнароднага кантролю за сітуацыяй з правамі чалавека ў Беларусі . - Мэта гэтых выступаў - не толькі прыцягнуць увагу да якога-то пытанні, але і прадэманстраваць, што за гэтым уважліва сочыць міжнародная супольнасць. У сваім выступе я паспрабавала агучыць ключавыя рэкамендацыі па змене сітуацыі са свабодай сходаў у Беларусі, падрыхтаваныя Камітэтам. Сярод іх - змякчэнне пакарання за арганізацыю і ўдзел у «незаконных» публічных акцыях, а таксама патрабаванне не перашкаджаць працы журналістаў і праваабарончых назіральнікаў падчас іх ».

Справа Алеся Бяляцкага, беларускага праваабаронцы, арыштаванага жніўня 4 па абвінавачванні ва ўхіленні ад выплаты падаткаў, стала адным з лейтматываў інтэрактыўнага дыялогу. Згадванне пра яго гучала ў выступленнях практычна кожнага з дзяржаў, а таксама ў каментарах НДА.