Заява праваабаронцаў Беларусі аб прызнанні васьмі палітычных зняволеных

Заява праваабарончай супольнасці Беларусі

25 жніўня 2023 года

Мы, прадстаўнікі праваабарончай супольнасці Беларусі, адзначаем, што прыцягненне да крымінальнай адказнасці за распальванне іншай сацыяльнай варожасці або варажнечы (арт. 130 КК) следствам і судамі селектыўна і дыскрымінацыйна ўжываецца выключна дзеля абароны інстытутаў улады, прычым вылучэнне прадстаўнікоў улады, супрацоўнікаў органаў унутраных спраў, вайскоўцаў і г. д. у якасці сацыяльных груп, якія падпадаюць пад абарону ў гэтым кантэксце, нам падаецца неабгрунтаваным.

Мы па-ранейшаму настойваем на недапушчальнасці прымянення закона, які абараняе прадстаўнікоў улады, супрацоўнікаў органаў правапарадку і суддзяў ад пагроз у сувязі з правамерным выкананнем імі сваіх службовых абавязкаў, дзеля пакарання тых грамадзянаў, якія выказаліся з нагоды відавочнага парушэння прадстаўнікамі дзяржаўных інстытутаў Канстытуцыі і закона, уцягнутасці прадстаўнікоў улады, пракурораў і суддзяў у працэс катаванняў і ў стварэнне атмасферы беспакаранасці за катаванні і іншыя грубыя парушэнні правоў чалавека, якія часта маюць прыкметы злачынстваў супраць чалавечнасці.

Разгляд гэтых і іншых палітычна матываваных крымінальных спраў у закрытым судовым пасяджэнні груба парушае працэсуальныя правы абвінавачаных і зводзіць да мінімальнай ацэнку дакладнасці, дастатковасці і дапушчальнасці якіх бы там не было доказаў абвінавачання.

Нам вядома пра асуджэнне:

Яўгена Каваленкі па абвінавачанні ў публічнай абразе А.Лукашэнкі (арт. 368 КК), публічнай абразе прадстаўніка ўлады (арт. 369 КК), паклёпе ў дачыненні да А.Лукашэнкі (арт. 367 КК), распальванні іншай сацыяльнай варожасці ці варажнечы (арт. 130 КК), арганізацыі і актыўным удзеле ў групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак (арт. 342 КК) да двух гадоў і 6 месяцаў пазбаўлення волі ў папраўчай калоніі;

Сяргея Еўдакіменка па абвінавачанні ў саўдзельніцтве ў распальванні варожасці (ч. 6 арт. 16 і ч. 3 арт. 130 КК) за перадачу дадзеных прадстаўнікоў дзяржаўнай улады пратэсным інфармацыйным рэсурсам да сямі гадоў пазбаўлення волі ў папраўчай калоніі;

Антона Дзянэйкі па абвінавачанні ў пагрозах супрацоўнікам АУС і службовым асобам (арт. 364 і 366 КК), абразе А.Лукашэнкі і прадстаўнікоў улады (арт. 368 і 369 КК) за каментары ў сеціве Інтэрнэт да пяці гадоў пазбаўлення волі ў папраўчай калоніі;

Паўла Абазнога па абвінавачанні ва ўдзеле на тэрыторыі замежнай дзяржавы ва ўзброеным фармаванні ці ўзброеным канфлікце, ваенных дзеяннях (ч. 1 арт. 361-3 КК) за намер далучыцца да абаронцаў Украіны, захаванне 12 патронаў (арт. 295 КК), незаконным перамяшчэнні праз мяжу моцнадзейнага рэчыва (анабалічны стэроідны прэпарат) да пяці гадоў пазбаўлення волі ў папраўчай калоніі;

Алены Яфрэменкі паводле ч. 1 арт. 368 (абраза А.Лукашэнкі), арт 369 (абраза прадстаўніка ўлады), ч. 1 арт. 342 (арганізацыа і актыўны ўдзел у групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак), ч. 2 арт. 366 (гвалт альбо пагроза гвалту ў дачыненні на службовай асобы), ч. 1 арт. 130 (распальванне іншай сацыяльнай варожасці ці варажнечы) КК да пазбаўлення волі за каментары ў сеціве Інтэрнэт;

Уладзіслава Пудзяка ў закрытым судовым пасяджэнні паводле ч. 1 арт. 356 КК (здрада дзяржаве) да пазбаўлення волі ў папраўчай калоніі;

Руслана Захарчанкі па абвінавачанні ў распальванні іншай сацыяльнай варожасці ці варажнечы (арт. 130 КК) за каментары ў сеціве Інтэрнэт да двух гадоў пазбаўлення волі ў папраўчай калоніі;

а таксама пра ўзяцце пад варту Уладзіслава Беладзеда па абвінавачанні ў распальванні іншай сацыяльнай варожасці ці варажнечы (арт. 130 КК) у дачыненні да прадстаўнікоў улады.

У чарговы раз падкрэсліваем, што ў шэрагу пералічаных выпадкаў характар дзеянняў абвінавачаных быў вынікам сістэматычных шырока распаўсюджаных парушэнняў правоў чалавека, адсутнасці магчымасці свабоднага выказвання меркавання, быў выкліканы адсутнасцю расследавання злачынстваў у дачыненні да мірных пратэстоўцаў і іншых ахвяраў жорсткага абыходжання і катаванняў, расчараваннем у здольнасці ўладаў выкарыстоўваць сілу закона дзеля абароны парушаных правоў грамадзян, адсутнасцю справядлівага суда і ўмоваў для дэмакратычнай і канстытуцыйнай змены ўлады на сапраўдных выбарах.

Ацэньваючы ўсе гэтыя выпадкі крымінальнага пераследу, мы прыходзім да высновы пра існаванне ў кожным з іх палітычнага матыву пераследу абвінавачваных.

У адпаведнасці з Кіраўніцтвам па вызначэнні паняцця "палітычны вязень", палітычным зняволеным з'яўляецца асоба, пазбаўленая волі, калі пры наяўнасці палітычных матываў яе пераследу мае месца хаця б адзін з наступных фактараў:

• a) пазбаўленне волі было ўжыта ў парушэнне права на справядлівае судовае разбіральніцтва, іншых правоў і свабод, гарантаваных пактам або Еўрапейскай канвенцыяй аб абароне правоў чалавека і асноўных свабод;
• d) асоба пазбаўлена волі выбіральна ў параўнанні з іншымі асобамі.

Мы, прадстаўнікі беларускай праваабарончай супольнасці, заяўляем аб прызнанні палітычнымі зняволенымі Яўгена Каваленку, Сяргея Еўдакіменку, Антона Дзянэйку, Паўла Абазнога, Алену Яфрэменка, Уладзіслава Пудзяка, Руслана Захарчанку, Уладзіслава Беладзеда. У сувязі з гэтым мы патрабуем ад уладаў Беларусі:

1. перагледзець вынесеныя ў дачыненні да названых палітвязняў прысуды пры выкананні права на справядлівае разбіральніцтва і ліквідацыі фактараў, якія паўплывалі на кваліфікацыю дзеянняў, від і памер пакарання;
2. вызваліць згаданых палітвязняў, ужыўшы іншыя меры для забеспячэння іх яўкі ў суд;
3. неадкладна вызваліць усіх палітычных зняволеных, перагледзець палітычна матываваныя прысуды і спыніць палітычныя рэпрэсіі супраць грамадзян краіны.

Праваабарончы цэнтр "Вясна";

Беларускі ПЭН;

Прававая ініцыятыва;

Lawtrend;

Беларускі Хельсінкскі камітэт.