Псіха-неўралагічныя дыспансеры і правы людзей з інваліднасцю. Ці ўсё гладка?

Офіс па правах людзей з інваліднасцю 21 мая правёў у Мінску канферэнцыю «Дэінстытуалізацыя і праблемы псіхічнага здароўя ў Беларусі: перспектывы, выклікі і поспехі".

Дэінстытуалізацыя – спосаб арганізацыі жыцця грамадства, калі людзі з любымі, нават самымі складанымі праблемамі здароўя маюць магчымасць без дыскрымінацыі вызначаць свой лад жыцця. Для гэтага патрэбна сістэма сацыяльнай абароны, якая забяспечвае чалавека такой падтрымкай, пры якой ён(а), незалежна ад наяўных парушэнняў, можа спраўляцца са звычайнымі бытавымі і жыццёвымі цяжкасцямі.

Офіс па правах людзей з інваліднасцю з 2016 па 2019 г.г. ў партнёрстве з літоўскай арганізацыяй «Перспектывы псіхічнага здароўя» (Psichikos sveikatos perspertyvyos) рэалізоўваў інфармацыйную кампанію «Дэінстытуалізацыя як магчымасць прасоўвання правоў чалавека ў дачыненні да людзей з інваліднасцю з інтэлектуальнымі і/або псіхічнымі парушэннямі ў Беларусі».

Пасол Літоўскай Рэспублікі ў Рэспубліцы Беларусь Андрус Пулокас на адкрыцці канферэнцыі.

Дырэктар Офіса па правах людзей з інваліднасцю Сяргей Драздоўскі падкрэсліў, што 3 кастрычніка 2016 года Беларусь ратыфікавала канвенцыю аб правах інвалідаў (ААН, 2006). Гэта азначае, што з гэтага моманту ў дзяржавы з'явіліся цвёрдыя падставы ў сваіх планах абапірацца на нормы Канвенцыі, у тым ліку - выключаць практыкі, якія супярэчаць нормам канвенцыі і абараняць людзей з інваліднасцю ад дыскрымінацыі. Так, артыкул 19 канвенцыі ўсталёўвае магчымасць у чалавека з інваліднасцю выбару як, з кім і дзе жыць, а таксама мець доступ да персанальнай дапамогі і паслугах, якія не дапускаюць ізаляцыі ад мясцовай супольнасці. У гэты ж час Беларусь кіруецца шляхам інстытуалізацыі, змяшчаючы людзей з інваліднасцю ў псіха-неўралагічныя дыспансеры. Зараз у краіне 47 такіх дамоў-інтэрнатаў, дзе ў цяперашні час пражывае 19 тысяч чалавек. Жыццё там далёкае ад звычайнага жыцця, і змяшчэнне туды чалавека заўсёды спалучана з пазбаўленнем дзеяздольнасці. А гэта – наўпрост супярэчыць Канвенцыі аб правах інвалідаў.

Дарэчы, ад гэтым ішла размова і падчас праваабарончага ток-шоу "Без права на" Я ", якое прайшло 18 траўня.

Акрамя таго, чалавек з псіхічным расстройствам не мае ніякага выбару, акрамя як звяртацца да паслуг стацыянарных устаноў. Гэтая сітуацыя склалася з-за таго, што Тэрытарыяльныя цэнтры сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва (ТЦСАН), якія павінны забяспечваць сацыяльныя паслугі, якія не могуць гэтага рабіць у адносінах да асоб з псіхічнымі расстройствамі, паколькі на гэта дзяржавай накладзеная заканадаўчая забарона.

У сувязі з гэтым на канферэнцыі прадстаўнікі дзяржаўных і недзяржаўных арганізацый, а таксама грамадскіх ініцыятыў абмеркавалі, якія альтэрнатывы інстытуцыянальнаму догляду для людзей з псіхічнымі/інтэлектуальнымі парушэннямі можна развіць у Беларусі на дадзены момант.

Усяго ў Беларусі каля 30 тысяч чалавек прызнана інвалідамі з прычыны псіхічных парушэнняў. На дыспансерным ўліку ў псіхіятрычных установах знаходзіцца больш за 200 тысяч жыхароў - а гэта каля 2% насельніцтва.

  Навіны ад Spring96.org у Telegram. Падпішыся на наш канал https://t.me/viasna96