Міжнародная назіральная місія: кароткі агляд трэцяга дня судовага пасяджэння па справе Бяляцкага

4 лістапада 2011 г. у Мінску адбылося ужо 3-е пасяджэнне суда па справе кіраўніка праваабарончага цэнтра "Вясна", віцэ-прэзідэнта Міжнароднай Федэрацыі правоў чалавека Алеся Бяляцкага. З аглядамі папярэдніх пасяджэнняў можна азнаёміцца ​​тут: і тут: За ходам працэсу таксама можна сачыць у Твітэры Міжнароднай назіральнай місіі ў Беларусі: https://twitter.com/ #! / IOMission.

У ходзе гэтага пасяджэння суд вывучаў пісьмовыя матэрыялы справы. Па выніках назірання Місія асабліва адзначае наяўнасць празмерных нават у параўнанні з папярэднімі днямі абмежаванняў вольнага доступу ў суд для жадаючых трапіць на працэс.

Пачатак судовага пасяджэння
Пачатак дня ўжо традыцыйна адзначыўся праверкай тых, хто прыйшоў на паседжанне людзей на наяўнасць футболак з партрэтам Алеся. Вольга Саламатава, прадстаўнік Хельсінкскага фонду па правах чалавека (Варшава) - арганізацыі-ўдзельніка Камітэта міжнароднага кантролю за сітуацыяй з правамі чалавека ў Беларусі, апісвае працэдуру траплення ў залу судовых пасяджэнняў наступным чынам: "Працэдура ўваходу ў будынак суда і ў залу пасяджэнняў для тых, хто ідзе на працэс Алеся Бяляцкага, адрозніваецца ад працэдуры для тых, хто прыходзіць у суд па іншых справах. На ўваходзе ў будынак стаіць рамка-металашукальнік, праз якую ў абавязковым парадку праходзіць кожны, хто кажа, што ідзе на працэс Бяляцкага, і толькі ў выключных выпадках людзі, якія ідуць на іншыя працэсы. Затым супрацоўнік у цывільным перапісвае пашпартныя дадзеныя. Паралельна ў кожнага правяраюць ўсе рэчы, абмацваюць і аглядаюць сумкі і верхнюю вопратку, таксама ў 80% выпадкаў людзі падвяргаюцца працэдуры асабістага дагляду (міліцыянт «абмацвае» рукамі, ці няма чаго-небудзь пад адзеннем). На ўваходзе ў залу судовых пасяджэнняў трэба зноў прайсці праз металашукальнік, прад'явіць невядомым у цывільным змесціва торбаў, мужчын таксама дадаткова правяраюць ручным металашукальнікам. Перад уваходам у залу трэба прадставіцца, і імя таксама запісваецца, альбо спраўджваецца з раней падрыхтаваным спісам (калі чалавек ужо прысутнічаў у гэты дзень на працэсе і ўваходзіць зноў пасля перапынку). Якую службу ўяўляюць людзі ў цывільным, якія ажыццяўляюць кантроль і дагляд, ідэнтыфікаваць немагчыма, паколькі такую ​​інфармацыю яны не падаюць".
Перад пачаткам гэтага пасяджэння таксама адбыўся канфлікт, пасля якога людзей наогул перасталі пускаць на працэс. Каля 10 раніцы на ўваходзе была затрыманая Наталля Манькоўская (намеснік старшыні праваабарончага праекта "ГейБеларусь") у сувязі з тым, што на ёй была майка «Свабоду Бяляцкаму». Дзяўчына патрабавала патлумачыць, чым рэгулюецца такая забарона, а таксама даць ёй кнігу заўваг і прапаноў. Аргументаванага тлумачэння не прагучала і кнігу ёй не далі. Замест гэтага некалькі мужчын у цывільным сілай вывелі Наталлю з будынка суду, тлумачачы гэта тым, што яна перашкаджае праходу людзей ўнутр. Па сведчанні самай дзяўчыны, яе адвезлі ў РУУС Маскоўскага раёна, дзе пратрымалі без тлумачэнняў у агульным пакоі 3 гадзіны. Па заканчэнні гэтага часу Наталля атрымала вусныя тлумачэнні ад Бегунка Алега Віктаравіча - з'яўленне ў судзе ў майцы з партрэтам Алеся было расцэнена як мітынг.

Вывучэнне пісьмовых матэрыялаў
У ходзе вывучэння дакументаў пракурорам быў зачытаны ліст з дадзенымі ад літоўскага банка NORD ў перакладзе на рускую мову і раздрукоўкі выпісак польскага банка Śląski прадастаўленыя генеральнай пракуратурай Польшчы. Агучаныя дадзеныя кажуць аб тым, што Бяляцкі атрымліваў сродкі ад замежных праваабарончых арганізацый і пераводзіў іх беларускім праваабаронцам.
Між тым, як ужо было адзначана раней, міністр юстыцыі Літвы Рэмігіюс Шымашус напярэдадні заявіў, што перададзеныя літоўскім бокам звесткі аб рахунках Бяляцкага не могуць служыць доказам у судзе (гл.: http://belapan.com/archive/2011/11/03 / 508027 /).

Адвакат выказаў свае заўвагі з нагоды якасьці перакладу дакументаў. Па-ранейшаму следства не вызначыла, якія менавіта сумы, што былі агучаныя, можна лічыць даходамі Бяляцкага. Акрамя таго, зняцце Бяляцкім грошай з рахункаў не сведчыць аб тым, што яны былі яго прыбыткам, заявіў адвакат.

У ходзе вывучэння другога тома справы былі разгледжаны падатковыя дэкларацыі Бяляцкага, копія яго працоўнай кніжкі, працоўныя дагаворы. Пракурор пералічыў матэрыялы, канфіскаваныя пры ператрусе ў Бяляцкага: вінчэстары, ноўтбук, дыскеты, DVD-дыскі, тэлефон, візітоўкі, дакументы і грошы ў рознай валюце, а таксама канфіскаваныя ў офісе "Вясны": лісты, выпіскі, копіі квітанцый, авіябілеты. Адвакат запярэчыў супраць накладання арышту на маёмасць Бяляцкага, бо яно знаходзіцца ў сумесным карыстанні Бяляцкага і яго жонкі, а таксама запатрабаваў выканання следствам задачы пракуратуры прадставіць маёмаснае становішча Бяляцкага, крыніцы атрымання ім грошай, мэты выкарыстання гэтых грошай і ўдакладнення таго, перавозіў ці Бяляцкі грошы праз мяжу, паколькі гэтая інфармацыя з'яўляецца прадметам зацікаўленасці боку абароны.

Трэці, чацвёрты і пяты тамы крымінальнай справы фактычна з'яўляюцца вынікам правядзення грамадскай кампаніі ў падтрымку Алеся, бо яны амаль цалкам складаюцца з паручыцельстваў за праваабаронцу і адмоваў следства іх задаволіць. Пракурор выбарачна зачытаў адно з хадайніцтваў, падпісанае групай у 816 чалавек.

Наступным этапам стала азнаямленне суда з пастановай аб затрыманні праваабаронцы, што знаходзіцца ў шостым томе матэрыялаў справы. На гэтым пастанове рукой Бяляцкага напісана: "З затрыманнем не згодны, вінаватым сябе не лічу".

У ходзе прадстаўлення дакументаў былі агучаны вытрымкі з асабістай перапіскі праваабаронцы Уладзіміра Лабковіча, у якіх абмяркоўвалася пазіцыя калегаў Бяляцкага ў дачыненні да яго замежных рахункаў, што пазіцыянавалася абвінавачваннем, як спроба схаваць праўду, заблытаць следства і суд. Матэрыялы перапіскі былі далучаныя да крымінальнай справы.

Адвакат звярнуў увагу суду, што абарона хадайнічала перад следствам аб звароце да устаноў,  якія пералічвалі грошы на рахункі праваабаронцы, з просьбай пазначыць мэты, на якія пералічваліся грошы, аднак гэтае хадайніцтва было праігнаравана. Акрамя таго, у справе няма санкцыі на правядзенне аператыўна-вышуковай дзейнасці, у выніку якой былі знойдзеныя 27000 файлаў у кампутары і на жорсткіх дысках, якія належаць Бяляцкаму, гэтак жа, як няма і самога дыска з вынятымі файламі.

Адвакат таксама зачытаў сваё ранейшае хадайніцтва, сутнасць якога зводзіцца да таго, што следствам не ўсталяваная віна падабароннага. У прыватнасці, не ўстаноўлены мэты, на якія прызначаліся грошы з рахункаў Бяляцкага. У сувязі з гэтым адвакат прасіў следчага прыпыніць справу, але яму было адмоўлена.

Пасля таго, як пракурор паведаміў, што дакументы з мытнага камітэта аб дэкларацыях Бяляцкага пры перасячэнні ім мяжы паступяць у суд толькі ў наступны чацвер, у судзе быў абвешчаны перапынак да 10 лістапада.

Каментар Міжнароднай назіральнай місіі:
Дырэктар расейскага Інстытута правоў чалавека, прадстаўнік Міжнароднай назіральнай місіі ў Беларусі Валянцін Міхайлавіч Гефтэр выказаў сваю крайнюю занепакоенасць з нагоды судовага працэсу над Алесем Бяляцкім: "Дзяржава замест таго, каб забяспечыць умовы для праваабарончай дзейнасці, наадварот, адкрыта перашкаджае гэтаму. Цяпер праваабаронцам даводзіцца абараняць адзін аднаго, замест таго, каб аказваць першачарговую дапамогу тым, хто ў ёй сапраўды мае патрэбу". Ён адзначыў, што задачай судовага разбору відавочна з'яўляецца палітычна матываваны крымінальны перасьлед, і ацаніў сам працэс як неаб'ектыўны і ангажаваныя. На думку Гефтэр, вынік судовага працэсу прагназаваць немагчыма, "тым больш, што ён толькі ў сярэдзіне". Пры гэтым праваабаронца спадзяецца калі не на апраўдальны прысуд, то хоць бы на абвінаваўчы без рэальнага пазбаўлення волі.