Беларусь павінна спыніць усе раней узбуджаныя крымінальныя справы палітычнага характару
FIDH (Міжнародная Федэрацыя за правы чалавека)
Праваабарончы цэнтр "Вясна"
Беларусь павінна спыніць усе раней узбуджаныя крымінальныя справы палітычнага характару
Парыж, Мінск, 22 верасня 2015 года - Нягледзячы на тое, што 22 жніўня 2015 года на падставе Указа Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь "Аб памілаванні» на волю з месцаў пазбаўлення волі выйшлі шэсць палітычных зняволеных, на дадзены момант у Беларусі ў дачыненні да пяці грамадзян ажыццяўляецца палітычна матываваны крымінальны пераслед.
Прадстаўнікі праваабарончых арганізацый віталі вызваленне Мікалая Статкевіча, Мікалая Дзядка, Ігара Аліневіча, Арцёма Пракапенкі, Яўгена Васьковіча і Юрыя Рубцова, лічачы, што яно з'яўляецца важным крокам на шляху да паляпшэння адносін паміж Рэспублікай Беларусь і Еўрапейскім Саюзам і стварае перадумовы да якасных зменаў у галіне правоў чалавека ў краіне.
Тым не менш, Еўрасаюз неаднаразова падкрэсліваў, што для паляпшэння адносінаў з Беларуссю фундаментальнае значэнне мае не толькі вызваленне палітычных зняволеных, але і поўнае аднаўленне іх грамадзянскіх і палітычных правоў.
FIDH і "Вясна" лічаць, што, прымаючы пад увагу пяць няспыненых палітычна матываваных крымінальных спраў супраць беларускіх грамадзян, сур'ёзнае абмежаванне правоў былых палітычных зняволеных і ўсёй грамадзянскай супольнасці, мэты абмежавальных мер, прынятых ЕС у дачыненні да Беларусі, пакуль яшчэ не былі дасягнуты. У кантэксце прэзідэнцкіх выбараў, якія адбудуцца ў Беларусі 11 кастрычніка, нашы арганізацыі заклікаюць дзяржавы-члены ЕС не прымаць паспешных рашэнняў па зняцці або працягненні санкцый, пакуль не з'явіцца магчымасць прааналізаваць умовы правядзення выбараў.
Крымінальны пераслед грамадзян па палітычных прычынах, які ажыццяўляецца зараз, можа ў любы момант прывесці да з'яўлення ў краіне новых палітычных вязняў.
Так, 11 жніўня 2015 г. супрацоўнікамі МУС былі затрыманыя моладзевыя актывісты Максім Пякарскі, Вадзім Жаромскі, Вячаслаў Касінераў і Яраслаў Ульяненкаў па падазрэнні ў дачыненні да нанясення на сцены некаторых будынкаў у г. Мінску графіці палітычнага зместу. Максіму Пякарскаму і Вадзіму Жаромскаму былі прад'яўленыя абвінавачванні па ч. 2 арт. 339 Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь (злоснае хуліганства), абодва былі ўзятыя пад варту і змешчаны ў СІЗА МУС. 31 жніўня М. Пякарскі і В. Жаромскі былі вызваленыя з-пад варты пад падпіску аб нявыездзе.
Паводле нашага глыбокага пераканання, у дзеяннях гэтых маладых людзей няма складу злачынства, у якім іх падазраюць і абвінавачваюць. Улічваючы, што шкода, прычыненая ўладальнікам будынкаў, была добраахвотна пагашана абвінавачанымі, мы заклікаем спыніць крымінальны пераслед М. Пякарскага, В. Жаромскага, а таксама В. Касінерава, Я. Ульяненкава, якія знаходзяцца ў статусе падазраваных.
У статусе абвінавачанага па ч.1 арт. 293 Крымінальнага кодэкса (арганізацыя масавых беспарадкаў) працягвае знаходзіцца Алесь Міхалевіч - адзін з кандыдатаў на прэзідэнцкіх выбарах 2010 года. 8 верасня 2015 года пры перасячэнні дзяржаўнай мяжы Рэспублікі Беларусь ён быў затрыманы пагранічным нарадам і перададзены органам МУС. Алесь Міхалевіч вяртаўся ў Беларусь з Чэшскай Рэспублікі, у якой ён папрасіў палітычнага прытулку ў 2011 годзе. У той жа дзень следчымі органамі Беларусі яму была змененая мера стрымання на падпіску аб невыездзе, аднак справа ў дачыненні да яго не спынена да гэтага часу. Варта адзначыць, што Алесь Міхалевіч - апошні фігурант справы аб «масавых беспарадках», узбуджанай па падзеях 10 снежня 2010 года. Усе астатнія асуджаныя па дадзеных падзеях былі альбо памілаваныя і вызваленыя з месцаў пазбаўлення волі, альбо выйшлі на волю ў сувязі з заканчэннем тэрмінаў пазбаўлення волі, альбо ў дачыненні да іх крымінальныя справы былі спыненыя.
Мы ўпэўненыя, што спыненне палітычна матываваных крымінальных спраў прадэманстравала б рэальныя намаганні беларускіх уладаў па нармалізацыі сітуацыі з правамі чалавека ў краіне і па аднаўленні клімату даверу ў грамадстве.
Нашы арганізацыі таксама працягваюць заклікаць улады Беларусі да правядзення сістэмных рэформаў у галіне правоў чалавека ў краіне, паколькі толькі яны могуць гарантаваць, што ў краіне не з'явяцца новыя палітычныя зняволеныя.
Дыялог паміж Беларуссю і ЕС павінен быць абумоўлены выразнымі ўмовамі ў адпаведнасці з кіруючымі прынцыпамі ЕС у галіне правоў чалавека і дэмакратыі.
