Прыцягваць журналістаў да адказнасці паводле арт. 22.9 – незаконна
Андрэй Бастунец
Старшыня ГА “БАЖ”, юрыст Андрэй Бастунец тлумачыць, чаму нельга прыцягваць да адказнасці журналістаў-фрылансераў за супрацоўніцтва з замежнымі СМІ без акрэдытацыі.
Частка 2 арт. 22 КаАП, па якой прыцягваюць да адказнасці журналістаў, не прадугледжвае адказнасці за прафесійную журналісцкую дзейнасць у інтарэсах замежных СМІ без акрэдытацыі. Гэта адвольнае тлумачэнне закона міліцыяй і судамі.
У адпаведнасці з заканадаўствам, прадукцыю СМІ вырабляе яе вытворца - юрыдычная асоба, на якую ўскладзены функцыі рэдакцыі сродку масавай інфармацыі (п. 26 арт. 1 і арт. 30 закона «Аб СМІ»).
Журналіст жа рыхтуе для гэтай юрыдычнай асобы інфармацыйныя паведамленні і (або) матэрыялы (п.п. 6, 7 арт. 1 закона «Аб СМІ»), прычым кожны асобны журналісцкі матэрыял прадукцыяй СМІ не з'яўляецца (прадукцыяй прызнаецца толькі іх сукупнасць, якая мае пастаянную назву і якая носіць перыядычны характар вырабу і распаўсюду).
Суб'ектамі адказнасці за незаконны выраб і (або) распаўсюд прадукцыі СМІ з'яўляюцца фізічныя асобы, але не журналісты, а кіраўнікі юрыдычных асоб, якія вырабляюць і распаўсюджваюць прадукцыю СМІ, ўладальнікі інтэрнэт-рэсурсаў і г. д.
Што тычыцца адказнасці за дзейнасць без акрэдытацыі, то яна вызначаная не арт. 22.9.КаАП, а Палажэннем аб парадку акрэдытацыі ў Рэспубліцы Беларусь журналістаў замежных сродкаў масавай інфармацыі. А гэты дакумент не прадугледжвае прымянення мер адміністрацыйнай адказнасці за парушэнне правілаў акрэдытацыі.
Журналісты-фрылансеры ў адпаведнасці з заканадаўствам не могуць разглядацца як журналісты замежнага СМІ, для якіх патрабуецца акрэдытацыя МЗС.
Паводле п. 6 арт. 1 закона «Аб СМІ», журналістам замежнага СМІ лічыцца асоба, якая займаецца зборам, рэдагаваннем і стварэннем (падрыхтоўкай) iнфармацыйных паведамленняў i (або) матэрыялаў для юрыдычнай асобы, на якую ўскладзены функцыі рэдакцыі СМІ, зарэгістраванага за межамі Рэспублікі Беларусь, звязаная з гэтай юрыдычнай асобай працоўнымі стасункамі.
Такім чынам, калі журналіст не знаходзіцца ў штаце рэдакцыі замежнага СМІ, а супрацоўнічае з ёй на іншых падставах (дамова падраду, аўтарская дамова і да т.п.), ён не можа прызнавацца журналістам замежнага СМІ, і на яго не могуць распаўсюджвацца ні патрабаванні атрымання абавязковай акрэдытацыі МЗС, ні адказнасць за яе адсутнасць.
