Алесь Бяляцкі правёў онлайн-канферэнцыю на Радыё Свабода

Свае правы сьвядомая частка беларускіх грамадзянаў у нашай сытуацыі павінна бараніць сама, чаго яна вельмі часта ня робіць. Ёсьць падставовыя рэчы, якія, я мяркую, сьведамым беларусам нельга пераступаць – гэта беларускамоўнае навучаньне сваіх дзяцей, якое магчымае ў нашых умовах. У Менску з гэтым прасьцей, а, напрыклад, у Жодзіна – цяжэй. Але, як паказвае жыцьцё, і там і там гэта рэальна зьдзяйсьняць. Тое ж датычыцца пазашкольнага навучаньня. Сьведамыя бацькі павінны клапаціцца пра беларускамоўнае асяродзьдзе для сваіх дзетак у розных формах (гурткі, нядзельныя школкі і г.д.).

Тое ж датычыцца беларускамоўнасьці – ёй нельга ахвяраваць, і беларускамоўнасьць у паўсядзённым жыцьці не патрабуе ад нас зараз нейкіх надзвычайных высілкаў.

Гэтыя пазіцыі – найперш. Асабліва шмат зараз чакаць ад дзяржавы не прыходзіцца. Таму астатняе – у рукох кожнага з нас, у залежнасьці ад нашых магчымасьцяў і ад нашай актыўнасьці. Што ж тычыцца меньшасьці-большасьці, дык сытуацыя не такая простая. Я ўпэўнены, што пры зьмене палітычнай сытуацыі працэс пойдзе ў спрыяльным для беларушчыны накірунку.

Мы выступалі і будзем выступаць супраць такой сыстэмы працоўных узаемаадносінаў, якая нагадвае прыхаваны прыгон. Таму аказаць юрыдычную дапамогу пры звальненьні ў сувязі з сканчэньнем тэрміну кантракту немагчыма. Гэтае пытаньне можа быць вырашана шляхам адмены Дэкрэту і ўсіх пастановаў, якія яго датычаць, а такое зможа адбыцца толькі пры масавых выступах працоўных у абарону сваіх правоў ці пры зьмене палітычнай улады.

Я стаўлюся да іх вельмі добра. Гэтыя людзі дзеля ўсталяваньня ў Беларусі дэмакратычнага ладу шмат чым ахвяруюць і шмат што робяць. Для таго, каб сёньня ў Беларусі займацца палітыкай, трэба мець асабістую мужнасьць і самаахвярнасьць. Недзе пры гэтым і памыляюцца, але не памыляецца той, хто нічога ня робіць. Я асабіста лічу, што кожны чалавек без выключэньня мае права на памылку. Але часам у чалавека ў жыцьці ёсьць самы важны, часам нават адзіны момант, калі ён павінен яе не зрабіць. Вось так некалі, падпісаўшы белавескія пагадненьні, не зрабіў яе Шушкевіч, хаця ў савецкія часы быў камуністам і функцыянэрам ад адукацыі. Але зрабілі яе тыя з палітыкаў, хто падтрымаў Лукашэнку на выбарах 1994-га году ці падтрымліваў яго пазьней. Цяжка здолець выправіць такое нават цягам усяго наступнага жыцьця. Гэта капітальная пляма на рэпутацыі. Але добра, што некаторыя гэта ўсьведамляюць і намагаюцца сваім наступным жыцьцём адкупіць яе.

Размовы пра няспраўджанасьць пакаленьня пералічаных Вамі палітыкаў, на маю думку, ня маюць рацыі. Тое, што не дасягальная пакуль асноўная палітычная мэта – зьмена гэтага рэжыму – я лічу, гэта ня толькі іхняя віна. Гэта віна ўсіх нас, дзесяці міліёнаў беларусаў. Палітычныя лідэры так хутка не вырастаюць, яны не штампуюцца, яны гадуюцца на працягу доўгіх гадоў набываньня вопыту, асабістай цяжкой працы. Гэта, так бы мовіць, эксклюзіўны выраб, і мы павінныя шанаваць тое, што маем. Перад імі ж увогуле нікога апроч камуністычных бонзаў не было.

Вартай замены сёньняшніх палітычных лідэраў я пакуль ня бачу. Моладзевыя лідэры і моладзевыя партыйныя функцыянэры трэба каб яшчэ падрасьлі.

Што ж датычыцца дапамогі сябрам РНЕ ці НБП. Ня так даўна ў Гомелі КГБ узбудзіла крымінальную справу супраць актывістаў РНЕ па арт. 193.1 КК РБ “дзейнасьць ад імя незарэгістраваных арганізацыяў”. Гэта той самы артыкул, па якім літаральна пазаўчора, 4 лютага, узбудзілі крымінальную справу па маладафронтаўцах Алегу Корбану і Дзьмітрыю Федаруку, якія зараз знаходзяцца ў сьледчым ізалятары КГБ. Дык вось, журналісты запытваліся ў нас, як мы камэнтуем гэты факт узбуджэньня крымінальнай справы супраць РНЕ-шнікаў.

Наша пазыцыя наступная. Мы выступаем за адмену гэтага артыкулу незалежна ад таго, супраць каго ён выкарыстоўваецца. Бо ён прадугледжвае адказнасьць толькі за прыналежнасьць да незарэгістраванай арганізацыі, але не за дзеяньне. І гэтым ён парушае міжнародны Пакт аб грамадзянскіх і палітычных правах, ратыфікаваны Беларусьсю. Аднак той самы Пакт прадугледжвае магчымасьць абмежаваньня права на свабоду асацыяцыяў. Так, не дапускаецца дзейнасьць арганізацыяў, якія прапагандуюць вайну, гвалт, нацыянальную, расавую і рэлігійную варожасьць. Такія самыя палажэньні ёсьць і ў Канстытуцыі РБ. Таму я лічу, што калі будзе даказана, што сябры РНЕ ці НБП у сваёй дзейнасьці прапагандуюць нацыянальную варожасьць, заклікаюць да парушэньня тэрытарыяльнай цэласнасьці РБ (адмаўляюць у праве яе незалежнага існаваньня), то дзейнасьць такіх арганізацыяў на законных падставах павінна быць забаронена на тэрыторыі РБ. Больш таго, мы будзем настойваць на тым, каб у новым заканадаўстве дэмакратычнай Беларусі было забаронена публічная дэманстрацыя фашыстоўскай сымволікі, прапаганда фашызму, нацыянал-сацыялізму, і каб за гэта была адказнасьць.

Спадар Алесь, я Вас вельмі паважаю, шмат у чым з Вамі згодны... Не разумею сёньня аднаго, чаму Вы так актыўна выступаеце супраць Мілінкевіча...

Я падтрымліваў Аляксандра Мілінкевіча пад час яго вылучэньня на Кангрэсе і пад час прэзыдэнцкай кампаніі. Ён адпрацаваў вельмі добра. Я думаю, што гэта быў найбольш удалы дэмакратычны кандыдат за гісторыю ўсіх прэзыдэнцкіх выбараў у Беларусі. Мне падаецца, што пад час выбарчай кампаніі Аляксандр Мілінкевіч спраўдзіў тыя спадзяваньні, якія ўскладала на яго аб’яднаная дэмакратычная апазыцыя ды і ўвогуле тыя люді ў Беларусі, якія прагнуць свабоды і зьменаў. Грамадзянская пазыцыя А. Мілінкевіча вельмі блізкая мне па сьветапогляду і па духу.

У сталеньні Аляксандра Мілінкевіча як лідэра мяне найбольш цікавіў рост ягонага маральнага аўтарытэту, бо гэта быў задзел на будучыню. Але пасьля красавіка 2006 года, як мне падаецца, у практычнай дзейнасьці ён пайшоў ня тым шляхам. Я адкрыта казаў яму пра гэта. Замест таго, каб заставацца аб’яднаным лідэрам нацыянальна арыентаванай праеўрапейскай дэмакратычнай апазіцыі і з гэтых пазіцыяў размаўляць і з камуністамі, і з лібераламі, маючы зь імі шмат супольных пунктаў судатыкненьня, працаваць на беларускім палітычным полі, быць такім своеасаблівым чэскім Вацлам Гаўлам ці косаўскім Ібрагімам Руговам, Аляксандр Мілінкевіч, вобразна кажучы, зьлез з п’едэсталу і ўквэцаўся ў міжпалітычную калатнечу. Ён пачаў ствараць адну з многіх палітычных гуповак, прычым не на базе новых людзей, а робячы стаўку на асобаў з палітычных партыяў, якія падтрымлівалі яго пад час прэзыдэнцкай кампаніі. Пачаўся перадзел таго людзкога патэнцыялу які і так быў задзейнічаны ў грамадзка-палітычным працэсе. Замест аб’яднаньня ідзе разьяднаньне, і тыя партыі, якія найбольш падтрымлівалі Мілінкевіча, зараз найбольш і церпяць.

Ужо даўно, сыходзячы з сваіх абавязкаў, я знаходжуся па-за колам тых людзей, якія прыймаюць палітычныя рашэньні. Гэта ня справа праваабронцаў рабіць за палітыкаў іхнюю работу. Сёньня для мяне больш важны маральны аспэкт і маральны ўплыў на грамадзкі, у тым ліку і палітычны працэс у краіне. Але я цьвёрда перакананы, што толькі аб’яднаўшыся беларуская апазыцыя будзе мець у будучыні шанц перамагчы.

Vy pamjatete 1996 god-kali paslja Thernobylskaga Sljaha u Mensku bylo shmat zbityh i aryshtavanyh liudze? U kago uznikla dumka dapamac i stvaryc "Vjasnu"? Ramanau Mikalai.Antwerpen.Belgioe.

Думка ўзьнікла ў мяне яшчэ трохі раней за вясну 96-га, калі пачаліся першыя арышты і крымінальныя справы па палітычных матывах у 95-м годзе, калі ў 96-м годзе ў сьледчым ізалятары КГБ за вершык “Убей президента”, напісаны ў стылі паэтычнай правакацыі, апынуўся паэт Славамір Адамовіч. Аказалася, што тады не было праваабарончай арганізацыі, якая б у Беларусі займалася практычнай дапамогай ахвярам палітычных рэпрэсіяў. А бачна было, што такая патрэба існуе. Таму адразу пасьля Чарнобыльскага шляху 1996 года, калі беларускія ўлады ўпершыню ўжылі супраць дэманстрантаў гвалт у такіх масштабах, па маёй ініцыятыве і сабралася групка людзей, якія ўзялі на сябе працу па зборы інфармацыі пра пацярпелых і аказаньні дапамогі вязьням ды іхнім сем’ям. Бо тады ж упершыню былі гэтыя масавыя затрыманьні, і людзі ня ведалі, што адбываецца з затрыманымі сваякамі і знаёмымі, была сапраўдная інфармацыйная блякада з боку міліцыі і судоў. Сытуацыя, дарэчы, паўтарылася ўвесну 2006 году, празь дзесяць гадоў.

А тады, у 96-м, праз пару месяцаў мы назваліся “Вясна-96”, а 23-га лютага 97-га былі афіцыйна зарэгістраваныя як менскі Праваабарончы цэнтар “Вясна-96”. У 99-м годзе арганізацыя атрымала рэспубліканскі статус, ужо як Праваабарончы цэнтр “Вясна”, а ў 2003-м – была ліквідавана міністрэствам юстыцыі. Калі б хто тады, у 96-м годзе, сказаў, што і сёньня, праз адзінаццаць гадоў я і мае сябры будзем займацца тым самым, ніколі не паверыў бы. Але вось так атрымліваецца.

Я мяркую што ты ведаеш што еурапейские страны сами парушаюць ейрапейскую канвенцию правоу чалавека,гэта касается мигрантау веларусау,прымер Швеция ,а ты ад их ясче прымау узнагароду,и ясче трева не лукавиць на гэтыя тэмы.Юрась.

Згодны, парушаюць, думаю што ўсе эўрапейскія дзяржавы парушаюць правы чалавека. І гэта пацьвярджаецца шматлікімі рашэньнямі Эўрапейскага суду па правах чалавека ў Страсбургу, дзе разглядаюцца сотні заяваў ад жыхароў Эўразьвязу.

Галоўнае, што чалавек у эўрапейскіх краінах мае магчымасьць адстаяць свае правы празь незалежную судовую нацыянальную сыстэму, карыстацца дапамогай сапраўды незалежных адвакатаў. А калі ня можа дамагчыся справядлівага выраку ў сваёй краіне, можа зьвяртацца ў Страсбурскі суд, рашэньне якога зьяўляецца абавязковым для выкананьня ўсімі краінамі Рады Эўропы.

А мы ў Беларусі сёньня пазбаўленыя і першай, і другой, і трэцяй магчымасьці . Як для мяне, дык найбольш праблемнай сёньня зьяўляецца постсавецкая прастора ў галіне правоў чалавека. У нас агульная таталітарная спадчына, якая наклала моцны адбітак на рэчаіснасьць. І сёньня ў такіх краінах як Беларусь, Расея, Казахстан, Узбэкістан, Туркмэністан, Азэрбайджан парушэньні правоў чалавека маюць сыстэмны характар. Якая ўжо тут Швэцыя можа параўнацца.

Паважаны, Алесь. Калісьці дзейнічала камісія на чале не то Ганчара ці Захаранкі, якая займалася усімі злачынствамі рэжыму Лукашэнкі, ці засталіся матэрыялы гэтай камісіі і ці робіцца што ў гэтым накірунку ? Дзякуй. Туравец Віктар з Францыі.

Наколькі памятаю, гэта была парлямэнцкая камісія, якую ўзначальваў Віктар Ганчар, утвораная пасьля палітычнага крызісу 1996-га году і зацьверджаная парлямэнтам. Яны праводзілі экспэртызу ўказаў А.Лукашэнкі на адпаведнасьць беларускаму заканадаўству і зьбіралі іншыя матэрыялы, якія датычыліся парушэньняў найперш палітычных правоў грамадзянаў. Зараз у гэтым накірунку актыўна працуюць беларускія праваабаронцы.

Мы ў сваіх маніторынгах, якія зьмяшчаем у інтэрнэце, рассылаем у міжнародныя арганізацыі, таксама падаем інфармацыю пра парушэньні правоў нашых грамадзянаў. Мы неаднаразова дасылалі альтэрнатыўныя даклады ў Камітэт па правах чалавека ААН, камітэт па катаваньнях ААН, выступалі на міжнародных канфэрэнцыях, дзе выкладалі канкрэтныя факты грубых парушэньняў правоў чалавека ў краіне, а таксама прозьвішчы тых службовых асобаў, якія гэта рабілі. Упэўнены, прыйдзе час, і ў Беларусі будзе дадзеная прававая ацэнка ўсім тым дзеяньням і асобам, якія іх зьдзяйсьнялі.

Сп. Бяляцкі, чаму заглохла справа па падрыхтоўцы і правядзеньню міжнароднага Суду над злачынным рэжымам і асабіста над дыктатарам Лукашэнкам хаця б па самым гучным і бясспрэчным справам - збіццё дэпутатаў ВС 1995 году,антыдзяржаўны пераварот 1996 году, незаконныя рэферэндумы, знікненьне палітычных апанентаў рэжыму ? Мяркую, што доказаў хапае, а сам Суд патрэбен, бо справядлівасць не можа чакаць, калі ўсе злачынствы навідавоку. Дзякуй. Туравец Віктар.

На сёньня ні суд у Страсбургу, ні Гааскі трыбунал ня будзе судзіць Лукашэнку, бо ў гэтых міжнародных судоў іншыя функцыі. Калісьці разглядалася пытаньне ўзбуджэньня крымінальнай справы па факце зьнікненьня і магчымых пазасудовых сьмяротных пакараньняў апанэнтаў рэжыму ў якой-небудзь з краінаў Эўразьвязу, якая валодае экстэрытарыяльнай юрысдыкцыяй, гэта значыць, мае права ўзбуджаць крымінальныя справы за злачынствы, зьдзейсьненыя не на яе тэрыторыі і не яе грамадзянамі. Пакуль такая магчымасьць разглядаецца.

Вядома, што кожны беларус мае дзьве душы. Дык пра якую з душаў ідзе гаворка – пра першую ці другую?

Ваше отношение к личности академика Александра Войтовича? В последнее время он начал очень активную политическую игру: возглавил международное движение и Республиканское общественное объединение «Правовая инициатива». Насколько он перспективен как политик?

Як грамадзкі дзеяч – так, як палітык – не. Бо для таго, каб стаць добрым палітыкам, яму трэба было пачаць займацца гэтым як мінімум пятнаццаць гадоў таму. Палітыка, як і любая іншая сур’ёзная справа, не трывае дылетантаў, хаця многім падаецца, што дзе-дзе, а ў палітыцы ён – ас. Гэта ілюзія. Мне здаецца, Аляксандр Вайтовіч і сам гэта разумее.

Вот если бы Вам выпала задача расставить по рангам лидеров страны, то кому какое место вы бы отвели? Милинкевич, Козулин, Позняк, Лебедько, Вечерко, Войтович, Калякин

Мяркую, што кожны зь іх варты першага месца, калі пры зьмене палітычнай сытуацыі ён гарантуе незалежнасьць нашай краіны, разьвіцьцё дэмакратыі і павагу да правоў чалавека ў Беларусі, а ў пэрспэктыве – уваходжаньне Беларусі ў эўрапейскую сям’ю народаў.

Шаноўны спадар Бяляцкі! Як Вам вядома у чарнігаве 3 партыі аб'ядналіся Звяз левых партый. Але ж Мінюст абвінаваціў нас у тым, што мы парушылі Закон. Справа ў тым,што канферэнцыя адбылася не ў Беларусі. Ці законныя гэтыя абвінавачванні ія к ( па форме) змагацца нам за свабоду аб'яднання. З павагай Мікола Петрушэнка Талачынскі раён

Праўная сытуацыя ў Беларусі не паддаецца нармальнаму асэнсаваньню. Як можна растлумачыць тое, што афіцыйна зарэгістраваныя палітычныя партыі ня могуць на тэрыторыі Беларусі знайсьці памяшканьне для правядзеньня свайго форуму? Ужо некалькі гадоў у нас не рэгіструюцца палітычныя партыі, за апошнія тры гады былі зачынены сотні няўрадавых арганізацыяў, таму пра якую ўжо законнасьць з боку ўладаў можна казаць. Перакананы, што трэба працаваць і ў гэтых умовах, нефармальна, так як мы ў нефармальных аб’яднаньнях, у “Талацэ”, у “Тутэйшых” ды іншых нелегальных і паўлегальных суполках працавалі ў васьмідзесятыя гады мінулага стагодзьдзя. І тут ўсё залежыць ад ахвярнасьці і мужнасьці кожнага з нас.

Спадар Алесь, як Вы лічыце, чаму рэжым так абрынуўся на Малады Фронт?

Яны баяцца моладзі. Яны ведаюць стаўленьне моладзі да рэжыму, і таму асноўны ціск КГБ, іншых рэпрэсіўных структураў ідзе на моладзевыя арганізацыі, якія прапануюць актыўныя палітычныя і гамадзкія дзеяньні. І як на адну з найбольш актыўных моладзевых арганізацыяў сёньня – на “Малады Фронт”. Адбываецца гэты ціск цалкам незаконна, з парушэньнем заканадаўства, з правакацыямі, як у выпадку з Паўлам Красоўскім, якога абвінавацілі ў тэрарызме і згвалтаваньні. Рэзка актывізавалася КГБ, дзясяткі маладых актывістаў ужо заявілі пра спробы іхняй вэрбоўкі з боку супрацоўнікаў КГБ. Маладых людзей ці шантажуюць, ці прапаноўваюць нейкія прывілеі. Часта гэтыя гутаркі адбываюцца проста ў дэканатах ВНУ пры дапамозе адміністрацыі ВНУ, што абуральна. Моладзь найменш абароненая і найбольш уразьлівая, таму мы найбольш клапоцімся пра іхнюю абарону.

Сп Бяляцкі, ці вядзецца парвабарончымі сіламі Беларусі пайменны ўлік парушальнікаў правоў чалавека - міліцыянтаў і спэцназаўцаў, якія зьбіваюць людзей, хлусяць на судах, суддзяў, пракурораў. якія выносяць прысуды і разгялдяаюць апэляцыі, кіраўнікоў пардпрыемстваў, унівэрсітэтаў, якія душаць моладзь, афіцыйных асобаў, якія фальсіфікуюць выбары, журналістаў, якія хлусяць абражаюць і паклёпнічаюць?.. Калі так- раскажыце пар гэты лдіст і як яго можна папоўніць. Калі не -- чаму не? З павагай Алесь

Сыстэматызацыя парушэньняў правоў чалавека ў Беларусі рабілася ў “Аглядах-хроніках”, якія рыхтаваў Праваабарончы цэнтар “Вясна” да мінулага году. Але аб’ём інфармацыі стаў такі вялікі, што гэта стала нам не пад сілу. Зараз дастаткова шмат пра гэта пішуць журналісты на інфармацыйных сайтах. Прынамсі тое, пра што можна дазнацца. Застаюцца матэрыялы ў судах, у пракуратурах, у канцылярыях унівэрсытэтаў, іншых установаў. Зьнішчыць іх усе, нават захацеўшы, будзе немагчыма. У пэрспэктыве, пры зьмене палітычнай сітуацыі, перакананы, што нам трэба будзе прыняць спэцыяльны Закон пра “дэлукашызацыю”, каб на законных падставах асудзіць усё тое, што адбываецца пры гэтым рэжыме і прыцягнуць да адказнасьці тых асобаў, якія зараз грэбуюць нормамі чалавечага права і маралі.

Расскажыце, калі ласка, крыху больш пра Беларускі праваабарончы цэнтар у Вільні: якія задачы вы ставіце перад ім, як доўга ён будзе функцыянаваць, як і ў якіх выпадках рэальна можна скарыстацца яго дапамогай?

Гэта арганізацыя называецца "Дом правоў чалавека", яна зарэгістраваная як літоўская няўрадавая арганізацыя. Зьяўляецца міжнароднай арганізацыяй, бо сярод заснавальнікаў ёсьць як грамадзяне Беларусі, так і грамадзяне Літвы і Нарвэгіі. Адкрыцьцё было абумоўлена тым, што немагчыма было зарэгістраваць у Менску. Мэты – даць магчымасьць для правядзеньня адукацыйных, праваабарончых мерапрыемстваў, сэмінараў, канфэрэнцыяў, “круглых сталоў”, сустрэчаў. Функцыянаваць у Літве ён будзе да зьмены палітычнай сытуацыі ў Беларусі, калі мы зможам перанесьці працу Дому ў Менск. Скарыстацца Домам можа кожная няўрадавая арганізацыя ці грамадзкая ініцыятыва, мерапрыемствы якіх будуць адпавядаць мэтам нашага Дому.

Dzen dobry szanouny Ales Bialiacki.?U belaruskih ambasadah za merzoj zaraz pracujut ludi z bandzickimi poniatijami.Mogyt askorbit,mogut kinutsia v draku,mogut kriczat v nasz adres ugrozy.Ob etom rasskazyvaut i moi znakomye ne tolko ja.Skarzyte kto podbiraet etih ludej i kto ih tuda posylaet i kto eti ludi?Dziakuj.Mikola Saskiewicz,Belarus zaraz v Polska.

Відавочна, тых людзей падбіраем ня мы, а Міністэрства замежных спраў. Яно і адказвае за інтэлектуальны ды іншы ўзровень дыпляматаў Рэспублікі Беларусь.

У Талачынскім раёне некалі працаваў Зьвяз абароны спажыўцоў. Паціху арганізацыя заціхла. Але ж у Менску на гэта глядзяць так: у вас яна ёсць і баста. Як быць? Па даручэньні дэмакратычных сіл Талачынскага раёну Член ПКБ Мікола Пятрушэнка

Гэты Зьвяз, наколькі я ведаю, ёсьць няўрадавая арганізацыя. Мяркую, кожны можа даведацца пра яго дзейнасьць, патэлефанаваўшы ў цэнтральнае кіраўніцтва гэтага Зьвязу, і даведацца працэдуру абраньня ці зьмены раёнага кіраўніцтва.

Добры дзень! Як дзейнiчаюць праваабарончыя арганiзацыi i праваабаронцы зразумела. Дастаткова прыгадаць Iудушку Кавалёва i павiтуху аксамiтных рэвалюцый «Fridom Haus». ЦРУ знайшло прыкрыццё для работы сваёй рэзiдэнтуры. Можа я памыляюся? У праваабаронцау выключна гуманiтарная мiсiя? Цiкава, цi шмат cёння на Беларусi праваабаронцау? I яшчэ, калi дазволiце.Як Вы можаце змагацца за правы iншых, калi не адстаялi нават свае («Вясна» забаронена, БХК прайграла нi адзiн судовы працэс, Алег Воучак & Iрына Казулiна апошнiм часам усё да варагау па прауду ездзяць)? Дзякуй. Iрына.

Я ня згодны з ацэнкай дзейнасьці пералічаных Вамі асобаў і арганізацыяў. Грамадзянскім супольнасьцям розных краінаў без працы праваабаронцаў было б значна цяжэй. Рэгістрацыя ці нерэгістрацыя праваабаронцаў, на вялікім рахунку, не вызначаюць якасьць і эфэктыўнасьць іх дзейнасьці. Сяргей Кавалёў у савецкія часы ня меў ніякай рэгістрацыі і быў усясьветнавядомым праваабаронцам. Таму і для нас асабіста большае значэньне мае наша канкрэтная праца, а не рэгістрацыя.

Цi не падаецца вам, што "джынсавая" ідэалогія навязаная нам падчас выбарчай кампанii поўнасьцю вычарпала сябе? Людзям ужо надакучылі ўсе гэтыя стужачкі на слупах, дурацкія флэшмобы i бессэнсоўная прапаганда (часам бывае вельмі сьмешна чытаць навіны "Хартыi97", бо такой лухты не ўбачыш нават на БТ :) ... а колькі сродкаў сыйшло на правальны "фэст"... Cумна, што некаторыя баязлівыя людзі спрабуюць прычыніцца джынсавай сімволікай замест нацыянальнага бел-чырвона-белага сьцяга. Асабicта Я лiчу, што трэба замяніць джынс на БЕЛЫ колер, i наогул не рабiць з гэтага нейкi культ.. А што Вы можаце сказаць па гэтай балючай тэме? Якi колер павiнен быць у нашай рэвалюцыi?

Я лічу, што грамадзка-палітычная зьмены ў Беларусі павінны праходзіць пад бел-чырвона-белым колерам. Але я пазытыўна стаўлюся да пошукаў шляхоў выказваньня сваёй нязгоды з існуючым ладам. Вясной 2006 г. колер “джынс” часткова адыграў гэтую ролю. Той, хто ня робіць – той не памыляецца.

Прывітанне, Алесь, што Вам найбліжэй з тых накірункаў дзейнасці, якой Вы займаліся цягам жыцця: літаратура, гісторыя, палітыка, праваабарончая дзейнасць? Ці засталося тое, у чым бы Вы хацелі сябе яшчэ паспрабаваць? Алена

У маладосьці я рыхтаваўся быць дасьледчыкам беларускай літаратуры, але жыцьцё павярнулася так, што вымушаны быў займацца палітыкай, а затым праваабаронай. І я не шкадую. Мне было ўсё цікава. І зараз мне не хацелася б мяняць свой род заняткаў, але – жыцьцё непрадказальнае. Тым больш ў нас, у Беларусі.

Ci shkaduece Vy ab chym-nebudz' u svaim gycci? Z pavagaj, Hryscina

Добры дзень. Раскажэце, калі ласка, пра вынікі вашай працы ў 2006 годзе. Дзякуй. Павал. Менск.

Мне падаецца, што ў 2006 годзе мы зрабілі тое, дзеля чаго рыхтаваліся ўсе папярэднія адзінаццаць гадоў. Мы забясьпечылі дапамогу сотням ахвяраў палітычных рэпрэсіяў, і зрабілі гэта нармальна. Можна дадаць некаторыя друкаваныя праекты, такія, як кніжка “Верым! Можам! Пераможам!” пра падзеі вясны-2006, якая імгненна разышлася, а таксама дапамога ў падрыхтоўцы фільму Юрыя Хашчавацкага “Плошча”. Трэба сказаць і пра шматлікія выступы на шматлікіх міжнародных праваабарончых канфэрэнцыях, працу нашага сайту www.spring96.org, -- усяго і не пералічыш.

jalikija SMI, pa vashamu, hodna pracujuc z pravabaronchaj temaj? Jak vy stavicesia da taho, shto Nasha Niva zviala usu takuju tematyku adno da kroniki?

Найперш назаву Радыё Свабода, Радыё Рацыя, сайт Хартыі-97 і сайт праваабарончага цэнтру "Вясна". Што ж тычыцца “Нашай Нівы”, дык яны дастаткова шмат інфармацыі даюць пра парушэньне правоў чалавека ў Беларусі, -- як ніводная з іншых незалежных газэтаў у Беларусі. Пра форму падачы інфармацыі, відаць, трэба пытацца ў рэдакцыі “Нашай Нівы”.

Jak zmahacca z takimi jak "Iryna" -- napeuna u vas i u partyjah josc ahenty specsluzhbau -- ci ulichvajece vy heta? Aleh

Думаю, што, улічваючы актыўнасьць КДБ, агенты ёсьць паўсюль. Але формы нашай працы адкрытыя. Нам няма чаго хаваць.

jak tak vyjshla, shto kirauniki pravabaroncy - Procka, Beliacki -- ni razu ne patrapili na Akrescina?

Я там быў пяць разоў. А тое, што там не была Т.Процька -- дык гэта і добра, бо гэта ня месца, дзе мусяць быць жанчыны.