Беларусы не маўчаць нават з-за кратаў. Што палітзняволеныя кажуць пра вайну ва Украіне

Сёння 34-ы дзень вайны Расіі супраць Украіны. Тым часам у Беларусі працягваюцца штодзённыя затрыманні людзей па палітычных матывах і рост колькасці палітзняволеных. Нягледзячы на тое, што цэнзура стала больш жорсткай і ўжо другі месяц назіраюцца беспрэцэдэнтныя праблемы з ліставаннем палітвязняў у два бакі, некаторыя весткі ад іх усё ж такі прабіваюцца на волю. Вядома, што некаторых вязняў абмяжоўваюць нават у праглядзе тэлебачання, дзе транслююцца выключна дзяржаўныя праграмы, але яны ўсё роўна разумеюць, што адбываецца насамрэч. Асуджаныя да вялікіх тэрмінаў зняволення палітыкі і актывісты, праваабаронцы і грамадскія дзеячы, якія знаходзяцца пад следствам, нават у такой складанай сітуацыі знаходзяць спосабы выказацца пра агрэсію Расіі, удзел у ёй беларускай улады і перадаць словы падтрымкі ўкраінцам. «Вясна» прыводзіць выказванні палітзняволеных пра вайну ва Украіне і ўцягненне ў яе Беларусь.

Праваабаронца Валянцін Стэфановіч: "Вельмі шкада, што мы ізноўку не з таго боку плота апынуліся"

Валянцін Стэфановіч. Фота: TUT.BY

Палітзняволены праваабаронца "Вясны" Валянцін Стэфановіч, які восем з паловай месяцаў утрымліваецца ў СІЗА, у лісце на волю напісаў:

«Пра падзеі ва Украіне я, канешне, ведаю, але інфармацыю мы маем тут адпаведную — толькі з прапагандысцкіх расейскіх і нашых СМІ. Таму, канешне, я здагадваюся, што ўсё, што там адбываецца, выглядае зусім не так, як яны хочуць прыпаднесці. Адно можна сказаць — гэта нічым не прыкрытая агрэсія Расіі, і свет ужо не будзе такім, як быў да гэтага. Мы вяртаемся, прычым імгненна, у часы жорсткага супрацьстаяння з Захадам, як у часы СССР. З усімі наступствамі — жалезнай заслонай і гістэрычнай прапагандай, скіраванай на прамыўку мазгоў людзей.

Вельмі шкада, што мы ізноўку не з таго боку плота апынуліся».

Падтрымаць палітвязня: СІЗА-1, 220030, г. Мінск, вул. Валадарскага, 2, Валянцін Канстанцінавіч Стэфановіч

Палітык Мікалай Статкевіч: "Дзякуючы Украіне перамены ў Беларусі могуць адбыцца нашмат хутчэй"

Мікалай Статкевіч. Фота: Уладзь Грыдзін

Палітзняволены палітык і лідар «Народнай грамады» Мікалай Стакевіч асуджаны да 14 гадоў калоніі чакае апеляцыі ў гомельскім СІЗА. 12 сакавіка ён атрымаў спатканне з жонкай Марынай Адамовіч. Яна распавяла, што палітвязень думае пра вайну: 

«Мікола даведаўся пра вайну фактычна ў першы дзень, як толькі яна пачалася, — расказала "Свабодзе" Марына Адамовіч. — І ён дастаткова дасведчаны (паінфармаваны. — РС), нягледзячы на тое, што з усіх крыніц інфармацыі ён мае толькі радыёкропку з музычным радыё самых горшых узораў. Безумоўна, усе яго думкі толькі пра Украіну. Ён вельмі прасіў перадаць сваю падтрымку мужнаму ўкраінскаму народу, які зараз змагаецца з агрэсарам. Мікола не сумняваецца ні хвіліны ў перамозе ўкраінцаў».

Па словах Марыны Адамовіч, Статкевіч мяркуе, што Украіна не можа не перамагчы ў гэтай вайне. Палітвязень таксама папрасіў перадаць свае прабачэнні ўкраінскаму народу.

«За тое, што вайна пачалася ў тым ліку з нашай зямлі. З нашай акупаванай на сённяшні дзень зямлі. Мікалай гатовы прызнаць сваю адказнасць за гэта і прыняць сваю долю адказнасці за гэта. Як і кожны з нас».

Марына Адамовіч таксама расказала, што Мікола Статкевіч вельмі цікавіўся ходам баявых дзеянняў, тымі тыпамі ўзбраенняў, якія заходнія краіны паставілі Украіне. І якім чынам забяспечваецца інфармацыйная падтрымка ўкраінцаў.

Па словах жонкі палітвязня, яго вельмі цікавіла тое, як беларускае грамадства паставілася да вайны. Мікола мяркуе, што дзякуючы Украіне перамены ў Беларусі могуць адбыцца нашмат хутчэй.

Падтрымаць палітвязня: СІЗА-3, 246003, г. Гомель, вул. Кніжная, 1А, Мікалай Віктаравіч Статкевіч

Філосаф Уладзімір Мацкевіч: "Рэакцыя ЕС, ЗША і NATO на агрэсію Расіі яшчэ ярчэй высвятляе дэфіцыт ідэалогіі і інтэлектуальнае бяссілле палітычных элітаў Еўропы і Амерыкі"

Палітвязень Уладзімір Мацкевіч

Філосаф і метадолаг, вядомы грамадска-палітычны дзеяч Уладзімір Мацкевіч утрымліваецца за кратамі ўжо восьмы месяц. Яго абвінавачваюць ва ўдзеле ці арганізацыі ў акцыях пратэсту (ч.1 арт. 342 Крымінальнага кодэкса) і стварэнні экстрэмісцкага фарміравання або ўдзеле ў ім (арт. 361-1 КК). Напачатку лютага філосаф у СІЗА ў знак пратэсту аб'яўляў галадоўку, якую трымаў амаль два тыдні. Адно з патрабаванняў палітвязня было выкананае — крымінальная справа супраць яго "зрушылася з мёртвай кропкі". 24 сакавіка сястры Уладзіміра Мацкевіча дазволілі спатканне з ім у СІЗА. На ім філосаф распавёў, што сёння ўсе ягоныя думкі занятыя вайной ва Украіне:

"Пішу працяг "глабальнага пацяплення пасля халоднай вайны". Распачатая вайна робіць гэты тэкст, а таксама праблемы і парадоксы, якія ў ім намечаныя, вельмі актуальнымі.

Шкадую, што ў мяне няма доступу да аператыўнай інфармацыі, але затое мінімізацыя інфармацыі не адцягвае ад прынцыповых пытанняў і праблем.

Пастаўленыя ў гэтым тэксце праблемы па-ранейшаму актуальныя, а рэакцыя ЕЗ, ЗША і NATO на агрэсію Расіі яшчэ ярчэй высвятляе дэфіцыт ідэалогіі і інтэлектуальнае бяссілле палітычных элітаў Еўропы і Амерыкі. Таму пачынаць трэба з крытыкі пануючага глабальнага наратыву і брацца за распрацоўку сучаснага парадку дня на аснове новай філасофіі. Вось пра гэта цяпер і разважаю".

Падтрымаць палітвязня: СІЗА-1, 220030, г. Мінск, вул. Валадарскага, 2, Уладзімір Уладзіміравіч Мацкевіч

Прэтэндэнт у кандыдаты на пасаду прэзідэнта Віктар Бабарыка: "Тое, што цяпер мы — краіна агрэсар, гэта, выключна заканамерны вынік дзейнасці дзеючай улады"

Віктар Бабарыка / nn.by

Асуджаны да 14 гадоў зняволення прэтэндэнт у кандыдаты на пасаду прэзідэнта і былы старшыня праўлення ААТ "Белгазпрамбанка" Віктар Бабарыка адбывае вялікі тэрмін у папраўчай калоніі №1. 2 сакавіка афіцыйны тэлеграм-канал Віктара Бабарыкі апублікаваў яго меркаванне наконт вайны:

«Сітуацыя, якая склалася і агрэсія з боку Расеі — гэта першапачаткова вынік дзеянняў аднаго чалавека, выхаванага і прасякнутага духам чэкістаў. Гэта ўласцівая манера ўспрымаць у жыцці толькі два магчымых зыходу: «Альбо мы ламаем, альбо нас ламаюць».

Тое, што цяпер мы — краіна агрэсар, гэта, на жаль, выключна заканамерны вынік дзейнасці [беларускай] дзеючай улады. Нежаданне чуць людзей, жаданне чапляцца за ўладу любой цаной, калі ў сілу зламанай эканомікі і грамадства ты звяртаешся за «выратаваннем» да ўладаў іншай краіны і становішся задзейнічаным і цалкам кіраваным тварам на пэўных умовах у рэальным ваенным канфлікце.

Для нас — беларусаў і нашай краіны, гэта, на жаль, не азначае нічога добрага. Калі ты дапамагаеш любым спосабам, не азіраючыся якой цаной, аднаму суседу і становішся ворагам для іншага суседа, ні пра які «нейтралітэ»» або «астраўку стабільнасці» не можа ўжо ісці гаворкі. Гінуць людзі і гэта велізарная трагедыя і сумная старонка нашай гісторыі».

Пазней палітзняволены дадаў:

«Трэба выразна разумець, што ў адной з бакоў канфлікту дакладна ўжо няма будучыні, пра якую яна марыла: мінулы свет — не захаваць. Жаданне жыць лепш — не спыніць.

Сапраўдны правільны свет будуецца на каштоўнасці асобнага чалавека, а не на абстрактных паняццях: дзяржава, нацыя і г. д.

За ўсім гэтым трэба бачыць каштоўнасць чалавека і вымяраць усе свае ўчынкі крытэрам: на карысць ці гэта асобна ўзятага індывіда.

Правільная дзяржава — гэта такая, дзе большасць (а яшчэ лепш — кожны) мог бы сказаць: "Дзяржава — гэта я". Краіна — для людзей, а не людзі — для краіны. Яны — не паліва, якое можна спальваць у печы, каб рухацца наперад».

Падтрымаць палітвязня: ПК №1, 211440, г. Наваполацк, вул. Тэхнічная, 8, Віктар Дзмітрыевіч Бабарыка

Сябра прэзідыума Каардынацыйнай рады Марыя Калеснікава: "Тое, чаго мы ўсе так баяліся — страты суверэнітэту і ўдзел у вайне — становіцца рэальнасцю"

Марыя Калеснікава. Менск, Беларусь. 24 жніўня 2020 г. Фота: Света Фар / belsat.eu

Палітзняволеная сябра прэзідыума Каардынацыйнай рады, кіраўніца выбарчага штаба Віктара Бабарыкі Марыя Калеснікава за кратамі знаходзіцца ўжо паўтара года. За заклікі да дзеянняў, скіраваных на прычыненне шкоды нацыянальнай бяспецы Рэспублікі Беларусь (арт. 361 КК), змова з мэтай захопу ўлады неканстытуцыйным шляхам (ч. 1 арт. 357 КК), стварэнне экстрэмісцкага фарміравання арт. 361-1 (КК) Марыю асудзілі да 11 гадоў калоніі. Свой тэрмін палітзняволеная адбывае ў гомельскай жаночай калоніі №4. Там яна асабіста чуе пралятаючыя ваенныя верталёты, знішчальнікі і ракеты. Марыя выказалася пра сітуацыю ў першыя дні вайны:

"Некалькі дзён я чую адсюль новыя гукі, нядобрыя і палохаючыя. Мяне перапаўняе пачуццё гневу, што маю краіну ўцягваюць у вайну супраць любімай Украіны. Тое, чаго мы ўсе так баяліся — страты суверэнітэту і ўдзел у вайне — становіцца рэальнасцю.

Мы не можам гэтага дапусціць. Гэта не наш выбар. Наш выбар — мір, справядлівасць і дабро".

Падтрымаць палітзняволеную: ПК №4, 246035, г. Гомель, вул. Антошкіна, 3, Марыя Аляксандраўна Калеснікава

Экс-адвакат Максім Знак: "Хвалююся за наступствы [вайны], у тым ліку эканамічныя"

Максім Знак. Фота: TUT.BY

Асуджаны з Марыяй Калеснікавай яе былы адвакат Максім Знак адбывае 10-гадовы тэрмін зняволення ў "Віцьбе". З ягонага ліста на волю, якія са складанасцямі прабіваюцца з калоніі і публікуюцца ў адкрытых крыніцах, зразумела, што Максім ведае пра вайну. Ужо на трэці дзень вайны ён напісаў:

«За мінулы тыдзень я атрымаў 0 (нуль) лістоў, таму праблем з адказваннем не было.

Хацеў напісаць, а потым кідаў, бо што тут напішаш з такімі навінамі. Уяўляю, які жах і пекла там у вас, дзе працуюць інфармацыйныя крыніцы…»

У лісце ад 16 сакавіка да бацькі Максім дадаў:

«Хаця зараз агульная думка такая — у свеце такое адбываецца, што варта думаць не пра тое, як мы тут будзем харчавацца, а пра тое, як вы там. Хвалююся за наступствы, у тым ліку эканамічныя. Мы тут ва ўсялякім выпадку не прападзем».

Падтрымаць палітвязня: ПК №3, 211322, Віцебская вобласць, г.п. Віцьба, Максім Аляксандравіч Знак

Анархіст Дзмітрый Дубоўскі: "Вельмі моцна суперажываю тым людзям, якім цяпер даводзіцца прымаць і выпрабоўваць на сабе, гэта вар'яцтва"

Дзмітрый Дубоўскі

Асуджаны да 18 гадоў калоніі актывіст анархісцкага руху Дзмітрый Дубоўскі, які ўтрымліваецца пад вартай амаль паўтары гады і цяпер знаходзіцца ў віцебскім СІЗА, выказаўся пра вайну ў лісце ад 14 сакавіка:

«Я сапраўды не зусім у курсе таго, што адбываецца ва Украіне... З улікам таго, што крыніцы інфармацыі ў мяне тут, так бы мовіць "аднапалярныя", мне/нам тут наогул складана зразумець, ацаніць і прааналізаваць маштабы і саму сутнасць таго, што здарылася... Добра, што яшчэ газеты выпісаў, у якіх месцамі можна нешта атрымаць дадаткова да дзяржаўнай версіі, падачы і апісанню падзей, якія адбываюцца…

Зрэшты, нават гэтая мізэрная (ангажаваная) інфармацыя, сам факт пачатку ваенных дзеянняў шмат у чым блізкай майму сэрцу краіне, успрымаецца мною досыць цяжка і балюча. Вельмі моцна суперажываю тым людзям, якім цяпер даводзіцца прымаць і выпрабоўваць на сабе, гэта вар'яцтва. Асабліва перажываю за тых сваіх сяброў і знаёмых, якіх набыў за час майго пражывання там... Але акрамя, як шкадавання і ўнутранага пратэсту на вераломства палітыкаў, з-за якіх распальваюцца канфлікты, якія перарастаюць у войны, я нічога не магу зрабіць. Не магу быць побач з тымі, з кім хацелася б быць у гэтыя дні і хвіліны, на якія выпалі выпрабаванні. Хай нават там, дзе цяпер нібыта небяспечна, але галоўнае каб побач з імі, а не тут пад замком...

Будучы пры гэтым падлучаным да аднаго не зусім «карэктнаму» інфаполя і застаючыся з уласнымі думкамі, здагадкамі, якія нельга ніяк абвергнуць або пацвердзіць.

Добра, з твайго дазволу, я пакуль пакіну гэтую цяжкую тэму. Здаецца, многія адчуваюць тое ж самае ўнутры сябе, засынаюць з верай і жаданнем, каб яны спынілі гэта вар'яцтва! Адным словам, мір — народам, вайна — ўладам, раз ужо на тое пайшло і калі без войнаў, дзяржава і ўлада не навучыліся жыць…

Хаця не, дам "слова" Льву Талстому, каб замацаваць вышэйсказанае:

"...Пытанне, не вырашанае дыпламатамі, яшчэ менш вырашаецца порахам і крывёю. Мне часта прыходзіла дзіўная думка: што калі б адзін ваюючы бок прапанаваў іншаму — выслаць з кожнай арміі па адным салдату? Жаданне магло б здацца дзіўным, але чаго не выпрабаваць яго? Потым выслаць іншага, з кожнага боку, потым трэцяга, чацвёртага і г. д., да тых часоў, пакуль засталося б па аднаму салдату ў кожнай арміі (мяркуючы, што раўнасільныя арміі, і што колькасць была б замененая якасцю). І тады, калі ўжо сапраўды складаныя палітычныя пытанні, паміж разумнымі прадстаўнікамі разумных стварэнняў, павінны вырашацца бойкай, няхай бы пабіліся гэтыя два салдаты — адзін бы атачаў горад, другі б абараняў яго.

Гэта разважанне здаецца толькі парадоксам, але яно дакладна. Сапраўды, якая была б розніца паміж адным рускім, які ваюе супраць аднаго прадстаўніка саюзнікаў, і паміж васьмюдзесяццю тысячамі, якія ваююць супраць васьмідзесяці тысяч? Чаго не дваццаць супраць дваццаці? Чаго не адзін супраць аднаго? Ніяк адно не лагічней іншага. Апошняе, наадварот, значна лагічней, таму што больш чалавечнае. Адно з двух: або вайна ёсць вар'яцтва, або калі людзі робяць гэта вар'яцтва, то яны зусім не разумныя стварэння, як у нас чамусьці прынята думаць». (Леў Талстой "Севастопальскія апавяданні")

Падтрымаць палітвязня: СІЗА-2, 210026, г. Віцебск, вул. Гагарына, 2, Дзмітрый Мікалаевіч Дубоўскі

Анархіст Яўген Рубашка: "Аўтарытарным рэжымам мала справы да пакут маленькага чалавека. Нам жа застаецца адказваць ростам салідарнасці, гарызантальных сувязяў і супрацівам"

Палітзняволены актывіст анархічнага руху, над якім 29 сакавіка распачаўся суд, Яўген Рубашка напярэдадні суда напісаў адкрыты ліст таварышам:

«Мае дарагія ўсе, вітаю, з турмы ды ў вайну...

Навакольны свет стаў больш шалёным. Яму мала было тых, што сядзяць у турмах, якія жывуць пад акупацыяй дыктатур, уцекачоў ад рэпрэсій — апетыт вырас да паміраючых і тых, што бягуць ад вайны. А межы паміж дзяржавамі і нацыямі наровяць здавацца важней межаў паміж свабодай і рабствам, жыццём і смерцю.

З'яўленне ў маёй камеры зомбі-тэлека супала з першым днём вайны ва Украіне. У маім распараджэнні прапаганда з РТР, НТВ і АНТ. Адчуванне, быццам паўсталы савок не заўважыў глабальнага інфармацыйнага грамадства і шызафрэнічна працягвае верыць уласнай хлусні і міфам. А краіна-гопнік не разлічвала на адпор. І, як заўсёды, аўтарытарным рэжымам мала справы да пакут маленькага чалавека. Нам жа застаецца адказваць ростам салідарнасці, гарызантальных сувязяў і супрацівам.

Чым радыкальней погляды ў дачыненні да розных уладных структур, тым больш узнікае этычных дылем, калі пытанні ставяцца рубам самім жыццём. Спрэчкі антыаўтарытарыяў 8-гадовай даўніны зноў актуальныя. У гэтай сітуацыі маё маральнае права дазваляе мне толькі заклікаць таварышаў быць вельмі сумленнымі перад сабой ва ўласных унутраных матывах. І ў барацьбе са злом не станавіцца тым самым злом. Пазней мы ўсе абмяркуем да дробязяў, калі вызвалімся і застанемся жывыя... Да майго выбару паставіліся з разуменнем — мне плаціць той жа манетай. Толькі заставайцеся жывыя ва ўсіх сэнсах, чуеце, паспрабуйце не разбіць да чарцей маё сэрца, якое любіць вас!

Кожны раз пасля жніўня 2020, калі мяне пранізвае агідай ад прыхільнікаў прыгнёту, я паўтараю сабе гэтыя радкі (гурта "Король червей"):

"А мы будем теплом сердец своих греться
Жаться друг к другу крепче
На ваших могилах будем танцевать
Танец ненависти и любви".

Ваш сябар і таварыш Жэня Рубашка заўсёды побач з вамі, памятайце пра гэта, дзе б вы ні былі. У імя свабоды і жыцця, калі ласка, беражыце сябе, дарагія!

18.03.2022 г.»