Эксперты ААН: "Беларусь павінна вызваліць усіх затрыманых па палітычных прычынах і абараніць іх асноўныя правы"

Жэнева, 30 траўня 2023 г.

Эксперты ААН па правах чалавека заклікалі беларускія ўлады неадкладна вызваліць усіх палітычных зняволеных у краіне, затрыманых і асуджаных паводле сумнеўных абвінавачанняў за здзяйсненне сваіх асноўных правоў на мірныя сходы, на аб'яднанні і вольнае выказванне меркаванняў.

"Практыка ўтрымання пад вартай без сувязі з вонкавым светам сябраў палітычнай апазіцыі і значных дзеячаў, якія былі асуджаны да працяглага турэмнага зняволення за выказванне іншадумства, пашырылася ў 2023 годзе", — адзначылі эксперты.

Праваабарончы цэнтр "Вясна" паведаміў, што з моманту шырокамаштабных пратэстаў, якія ахапілі краіну ў 2020 годзе, па палітычна матываваных матывах быў затрыманы 1511 чалавек (палітзняволеных — заўв.). У сярэднім цэнтр таксама фіксаваў 17 адвольных арыштаў і затрыманняў на дзень.

Нягледзячы на тое, што беларускія турмы вядомы сваімі нездавальняючымі ўмовамі ўтрымання, арганізацыі грамадзянскай супольнасці працягваюць дакументаваць сістэматычнае дыскрымінацыйнае змяшчэнне асобаў, затрыманых і асуджаных паводле палітычных матываў, у яшчэ больш суровыя ўмовы ў параўнанні з умовамі ўтрымання агульнага турэмнага насельніцтва.

"Гэта адвольная практыка, відаць, мае сістэматычны характар", — заявілі эксперты.

Паведамляецца, што суровыя ўмовы ўтрымання пад вартай негатыўна паўплывалі на фізічнае і псіхалагічнае здароўе затрыманых, уключаючы Сяргея Ціханоўскага, Марыю Калеснікаву, Віктара Бабарыку і Максіма Знака, чыі справы эксперты задакументавалі. Паводле паведамленняў, якія паступаюць, яны пазбаўлены доступу да своечасовага і якаснага медычнага абследавання і лячэнне, да належнага юрыдычнага прадстаўніцтва, а таксама пазбаўлены магчымасці звязацца са сваімі сваякамі.

"Утрыманне пад вартай без сувязі з вонкавым светам, якое стварае рызыку іх гвалтоўнага знікнення, сведчыць пра стратэгіі пакарання палітычных апанентаў і хавання доказаў жорсткага абыходжання і катаванняў, якія яны зазнавалі з боку супрацоўнікаў праваахоўных органаў і турэмнай адміністрацыі", — зрабілі выснову эксперты.

Эксперты выказалі шкадаванне наконт адсутнасці незалежных, непрадузятых і руплівых расследаванняў гэтых абвінавачанняў у жорсткім абыходжанні і іншых парушэннях, а таксама адсутнасці эфектыўных сродкаў прававой абароны, дадзеных зняволеным і іх сваякам.

"Беспрэцэдэнтны ўзровень рэпрэсій павінен быць спынены. Міжнародная супольнасць павінна патрабаваць ад Беларусі выканання яе міжнародных абавязкаў па правах чалавека ў сферы вызначэнне ісціны, забеспячэння справядлівасці і кампенсацыі шкоды", — падкрэслілі эксперты.