Актывістцы апазіцыі з Таджыкістана пагражае экстрадыцыя з Беларусі, катаванні і зняволенне - на радзіме
Шабнам Худойдодова
Як паведаміла ў сваім блогу прэзідэнт Асацыяцыі "Правы чалавека ў Цэнтральнай Азіі" Надзея Атаева, актывістцы «Групы 24» Шабнам Худайдодавай, абвешчанай Таджыкістанам ў вышук па лініі Інтэрпола, пагражае экстрадыцыя з Беларусі.
Яна была арыштаваная 15 чэрвеня 2015 пры пераходзе беларускай мяжы. З дня арышту актывістка ўтрымліваецца ў следчым ізалятары горада Брэста. Яе затрымалі па запыце Таджыкістана, паколькі яна абвінавачваецца па артыкуле 37 Крымінальнага кодэкса Таджыкістана - «Адказнасць саўдзельнікаў злачынства».
У прэсавай службе Брэсцкай памежнай групы агенцтву Інтэрфакс паведамілі, што грамадзянка Таджыкістану сапраўды затрыманая на чыгуначным пункце пропуску «Брэст»:
«На станцыі „Брэст-Усходні“ ў цэнтральным раёне падчас правядзеньня памежнага кантролю асобаў супрацоўнікі памежнай групы выявілі грамадзянку Таджыкістану, якая знаходзіцца ў міждзяржаўным вышуку за экстрэмісцкую дзейнасьць на тэрыторыі сваёй краіны».
Шабнам Худайдодава была абвешчаная ў вышук пасля высылкі з Расіі Максуд Ібрагімава, лідэра і заснавальніка арганізацыі «Моладзь Таджыкістана за адраджэнне Таджыкістана», члена кіраўніцтва кааліцыі апазіцыйных сіл «Новы Таджыкістан», у якую ўваходзіць «Група 24». 20 студзеня ён знік у Маскве і неўзабаве стала вядома, што ён у Таджыкістане. Пра яго становішчы да гэтага часу мала вядома. У студзені 2015 у доме Шабнам Худайдодавай быў праведзены ператрус, дапытвалі яе маці і ўсіх, з кім яна падтрымлівала адносіны ў Таджыкістане.
Апошнія гады Шабнам Худайдодава жыла ў Расіі. У сацыяльных сетках яна актыўна падтрымлівала крытычныя меркаванні палітычнай апазіцыі Таджыкістана, падкрэслівала неабходнасць дэмакратычных рэформаў у роднай краіне. Па меры магчымасці актывістка ўдзельнічала ў гуманітарных акцыях у падтрымку таджыкскіх працоўных мігрантаў.
Нядаўна яна даведалася пра тое, што ў Расеі рыхтуецца яе выкраданне. Гэтыя асцярогі апраўданыя: за апошні год прыхільнікаў «Групы 24» неаднаразова выкрадалі, лідэр Умаралі Куватаў быў застрэлены ў Стамбуле. У кастрычніку 2014 Таджыкістан абвясціў арганізацыю "Групу 24" "экстрэмісцкай". Па многіх прыкметах, гэта палітычна матываваны пераслед апанентаў рэжыму за іх погляды.
12 чэрвеня 2015 г Худайдодава накіравалася ў Беларусь, каб звярнуцца ў офіс прадстаўніцтва УВКБ ААН за статусам бежанца.
У дадзены момант, Асацыяцыя "Правы чалавека ў Цэнтральнай Азіі» (AHRCA) выказвае занепакоенасць у сувязі з пагрозай экстрадыцыі Шабнам Худайдодавай ў Таджыкістан. За адкрытае выказванне свайго меркавання ў сацыяльных сетках, у Таджыкістане ёй пагражаюць катаванні і пазбаўленне волі на тэрмін да 20 гадоў. Праваабаронцы заклікаюць:
- Офіс прадстаўніцтва УВКБ ААН у Беларусі тэрмінова наведаць Шабнам Худайдодаву і разгледзець яе заяву ў адпаведнасці з Канвенцыяй ААН аб статусе бежанцаў.
- Ураду Беларусі выканаць ўмова артыкула 3 Канвенцыі ААН супраць катаванняў аб забароне высылкі ў краіну, дзе бежанцу пагражаюць катаванні.
Адначасова Асацыяцыя «Правы чалавека ў Цэнтральнай Азіі» - AHRCA праінфармавала спецыяльнага дакладчыка ААН па пытаннях катаванняў і міжнародныя праваабарончыя арганізацыі.
