Чаму нельга патрапіць на суды да Святаслава Барановіча? Разбіраемся разам

Праваабаронцам "Вясны" стала вядома, што 7 снежня на тэрыторыі Наваполацкай папраўчай калоніі № 1 працягнецца разгляд справы Святаслава Барановіча аб змене рэжыму адбыцця пакарання на больш жорсткі.

Праваабаронцы хацелі трапіць на судовае разбіральніцтва ў дачыненні да Святаслава Барановіча. Справа гэта грамадска значная, бо на папярэднім судовым разглядзе 5 лістапада ён заявіў пра жорсткае і бесчалавечае абыходжанне з боку адміністрацыі калоніі. Аднак, як і папярэднія разбіральніцтва, яно арганізоўвалася выязным пасяджэннем у калонію, што парушае прынцыпы галоснасці і адкрытасці судовага паседжання.

Праваабаронцы напісалі ў суд г. Наваполацка адпаведныя просьбы аб забеспячэнні доступу на судовае пасяджэнне праваабаронцаў, прадстаўнікоў СМІ і іншых грамадзян. Бо абавязак забеспячэння адкрытых судовых разглядаў у Беларусі ляжыць на судзе. Гэта напісана ў артыкуле 287 Крымінальна-працэсуальнага кодэкса. У Канстытуцыі замацавана, што разгляд справаў ва ўсіх судах адкрыты (арт. 114).

У Міжнародным пакце аб грамадзянскіх і палітычных правах сказана, што "кожны мае права пры разглядзе любога крымінальнага абвінавачвання, прад'яўленага яму, на справядлівы і публічны разбор справы кампетэнтным, незалежным і непрадузятым судом, створаным на падставе закона" (п. 1 арт. 14) .

Аднак у беларускай практыцы з адкрытасцю судовых разглядаў не ўсё так адназначна. Асабліва з выязнымі паседжаннямі. І асабліва з выязнымі паседжаннямі ў калоніі.

Суд г. Наваполацка адказаў праваабаронцам, што разглядаць гэтую справу ў судзе г. Наваполацка немэтазгодна, і наогул гэта не супярэчыць нормам заканадаўства.

У якасці аргументаў суд прывёў наступныя:

1. спецыфіка справы: разгляд дадзенага пытання звязана з адбыццём пакарання ў выглядзе пазбаўлення волі,
2. тэхнічныя праблемы: папраўчай установе адсутнічае канвой, этапаванне асуджанага можа быць выраблена толькі праз СІЗА-2 г. Віцебска, што з'яўляецца працяглай працэдурай і прывядзе да зацягвання працэсу.

Са спасылкай на артыкул 22 Крымінальна-выканаўчага кодэкса суд паведаміў, што прадстаўнікі СМІ і іншыя асобы маюць права наведваць установы, якiя выконваюць пакаранне, па дазволе іх адміністрацыі або вышэйстаячых органаў. Такім чынам, суд перакінуў абавязак па забеспячэнні адкрытага судовага разбору на адміністрацыю калоніі.

Акрамя гэтага, юрыст ПЦ "Вясны" Алег Пашкевіч накіраваў копію свайго звароту ў Вярхоўны суд, тым самым праінфармаваўшы яго аб сітуацыі, якая склалася ў судзе г. Наваполацка. Ён жа як-ніяк наглядны орган. Аднак той проста перанакіраваў зварот у суд г. Наваполацка.

Гэта не адзіны выпадак, калі беларускі суд парушае права асуджанага на публічны разгляд справы, і адначасова абмяжоўвае доступ грамадзян на адкрытыя судовыя пасяджэнні.

Падобная сітуацыя адбылася год таму і з палітвязнем Міхаілам Жамчужным у мінулым годзе, калі разглядалася пытанне аб яго пераводзе на турэмны рэжым утрымання папраўчай калоніі №14 у Навасадах. Першае пасяджэнне было таксама выязным - на тэрыторыі калоніі. І правядзенні наступных пасяджэнняў таксама планавалася ў калоніі. Праваабаронцы "Вясны" Павел Сапелка, Валянцін Стэфановіч, Алег Мацкевіч і Таццяна Равяка звярталіся ў Барысаўскі раённы суд з заявамі аб іх допуску на судовыя разбору ў дачыненні Жамчужнага. Аднак такі зварот не даў ніякіх вынікаў. Суддзя Манышаў матываваў адмову неабходнасцю атрымання дазволу на наведванне тэрыторыі калоніі наогул у Дэпартаменце выканання пакаранняў.

Праваабаронцы звярнуліся ў Дэпартамент выканання пакарання і Мінскае абласное Упраўленне ДВП, каб яны выдалі такі дазвол. Усім прыйшлі ідэнтычныя адказы, што "забеспячэнне Вашага наведвання пацягне за сабой адцягненне супрацоўнікаў па выкананні мерапрыемстваў па ажыццяўленні нагляду ў установе".

Паралельна праваабаронцы напісалі скаргі ў Мінскі абласны суд. І хоць суд не ўбачыў у дзеяннях суддзі Барысаўскага суда, які не змог забяспечыць адкрытасць першага судовага працэсу Міхаіла Жамчужнага, нічога незаконнага, наступныя судовыя разбору праводзіліся ўжо не на тэрыторыі калоніі, а ў памяшканні Барысаўскага раённага суда ў адкрытым рэжыме.