Deutsche Welle: Гісторыкам помсцяць за пратэсты супраць знішчэння цэнтра Гародні
Звальненне выкладчыкаў Гарадзенскага ўніверсітэта - адказ уладаў на іх пратэсты супраць распродажу зямлі ў гістарычным цэнтры горада.
Беларуская грамадскасць пратэстуе супраць палітычных звальненняў. Пазбаўленне ад нелаяльных - гэта неабвешчаная вайна рэжыму з грамадзянскай супольнасцю, паведамляе Deutsche Welle.
У Беларусі збіраюць подпісы пад патрабаваннем грамадскасці спыніць палітычныя звальненні. Пратэсты выкліканыя звальненнем выкладчыкаў у Гарадзенскім універсітэце (ГрДУ) і працягваюць пераслед актывістаў незалежнага прафзвязу НПБ. «Чысткі» вядуцца паводле абсалютна савецкага узору - з дапамогай КДБ.
Жыць паводле прынцыпу «адгадаць і дагадзіць». Усіх, хто не ўпісаўся ў гэтую формулу, могуць звольніць. Так з універсітэта ў Гародні былі даслоўна выціснутыя тры спецыялісты. Прычым два з іх - за прафесійную дзейнасць, а яшчэ дакладней, за створаны імі падручнік «Гродназнаўства», які ўжо тэрмінова канфіскаваны з усіх крамаў.
Улады раптам угледзелі крамолу ў кнізе, паводле якой выкладалі краязнаўства ў гарадзенскіх школах, нягледзячы на тое, што яе двойчы перавыдаў Гарадзенскі ўніверсітэт, а затым - і друкарня Польскай акадэміі навук ва Уроцлаве.
Аднаго са звольненых, гісторыка Андрэя Чарнякевіча, адхіліў ад працы суд, фармальна за «парушэнне дысцыпліны». Другога - аўтара ідэі падручніка, доктара гістарычных навук Вячаслава Шведа, пазбавілі прафесарскай пасады і кафедры пасля трох дзясяткаў гадоў працы ў ГрДУ паводле вынікаў галасавання на радзе ўніверсітэта.
А старэйшы выкладчык тэорыі дзяржавы і права Ігар Кузьмініч напісаў адкрыты ліст грамадскасці і звольніўся сам - у знак пратэсту супраць арганізаванага пераследу яго калег. Хоць і Кузьмініча таксама не раз «выклікалі на размову» за публікацыю ў інтэрнэце ягоных казак пра нацыянальныя сімвалы Беларусі «Пагоня», не прызнанага ўладамі.
Прычына актыўнасці мясцовых уладаў тлумачыцца проста. Старшыня Гарадзенскага аблвыканкама Сямён Шапіра атрымаў чосу ад Лукашэнкі за дрэнна пастаўленую ідэалагічную працу і асабістым указам запусціў механізм расправы: «Вызваліць універсітэт ад тых, хто хоча скінуць уладу». Такіх у ГрДУ, са спасылкай Шапіры на звесткі КДБ, - 16 чалавек.
Але падручнік «Гродназнаўства» - толькі адна з прычын, паводле якіх наважылі нанесці ўдар па гарадзенскім гісторыкам. А ў ліку іншых - помста чыноўнікаў за ўмяшанне незалежных краязнаўцаў у палітыку знішчэння будынкаў у ахоўным дзяржавай гістарычным цэнтры Гародні, якая наводзіць на падазрэнні ў карупцыі.
Улады не хочуць, каб гарадзенцы кантралявалі распродаж надзелаў зямлі ў горадзе. Магчыма, таму папераджальны ўдар па непажаданым - як пры савецкай уладзе - нанеслі «усім светам»: спецслужбы, намеснікі ідэалогіі, прафкам і рада ГрДУ, залежны суд і абласное начальства.
Ну а для самога падручніка лепшай рэкламы, чым канфіскацыя з продажу, камітэт дзяржбяспекі зрабіць не мог. Можна толькі здзекавацца з недасведчанасці выканаўцаў гэтай акцыі, таму што з крамольнай кнігай можна папросту азнаёміцца ў інтэрнэце.
Сімвалічна, што «Гродназнаўства. Гісторыя еўрапейскага горада Гродна» заканчваецца 1991 годам. Імя Лукашэнкі ў падручніку няма. Але яго функцыянеры старанна ўпісваюць свае старонкі ў найноўшую гісторыю Беларусі.
Напрыклад, цяпер на замову спецслужбаў гарадзенскія ідэолагі заклапочаныя экспэртызай фотаздымкаў з альбома прызёра конкурсу "Belarus Press Photo-2012». «Мастацтвазнаўцы ў цывільным» шукаюць у мастацкіх фотаздымках кіўкі на «скажэнне рэчаіснасці і прымяншэнне аўтарытэту дзяржаўнай улады», якія «падрываюць давер да дзяржорганаў з боку замежных дзяржаў».
Усё гэта было б смешна, калі б не было так сумна. Трэба яшчэ пастарацца так «прынізіць давер да дзяржавы», як гэта робяць беларускія спецслужбы разам з дзяржчыноўнікамі. Збавенне ад нелаяльных, якім яны занятыя, - гэта неабвешчаная вайна з грамадзянскай супольнасцю, у якой пераможцаў быць не можа.
