Зацемкі з няволі. Пра мову эмоцыяў і пачуцьцяў
З ліста Алеся Бяляцкага ад 21 студзеня 2013
Сярод паштовак, якія я сёння атрымаў, ёсьць адна, канадская, якая кінулася ў вочы надпісам. Самаробная, просьценькая, гэтая паштоўка падпісаная па-руску, але на вельмі правільнай, сапраўднай рускай мове. “Храните надежду!” – напісана ў ёй. І вось, хаця большасьць беларусаў размаўляюць на рускай мове, але гэта яе зьбеднены, функцыянальны варыянт. І мала хто з беларусаў мог бы так выказацца: “Храните надежду!”
Зьбядненьне мовы зьбядняе эмоцыі і пачуцьці. Разам з моваю беларусы згубілі магчымасьць нармальна выказвацца, згубілі значную частку свайго “я”. І нават замена адназначных, але спрадвечных беларускіх словаў на рускія выклікае ў мяне невытлумачальную крыўду. Так, калі я чую слова “аист”, мне хочацца ўголас запярэчыць – не! Ня “аист”! Бусел! Гэтая дзюбатая, чыбатая чорна-белая птушка тут, на гэтай зямлі, завецца бусел! А на Палесьсі – лялько, а на захадзе Беларусі – бацян! Але ня “аист”!
А вось паштоўка прыйшла з Турцыі, з Стамбулу, ад суродзічкі Вольгі. Яна піша па-беларуску: “Мне сорамна, калі людзі за мяжой пытаюць у мяне, на якой мове я размаўляю. Я адказваю – на расейскай. Прыйшоў час зьмяняцца”. Я згодны, зараз час такі, эпоха. Прыйшоў гэты час, каб зьмяніліся ўсе мы.
__________
Пад агульнай назвай “Зацемкі з няволі” сабраныя рознага кшталту ўспаміны, развагі, лірычныя адступленні з лістоў Алеся Бяляцкага, дасланых з бабруйскай калоніі.
Чытайце таксама:
Зацемкі з няволі. З нагоды Калядаў і Новага году
Зацемкі з няволі. “Хай Бог дасьць пажыць у праўдзе – усім-усім!”
Зацемкі з няволі. Пра адзін жыцьцёвы шлях да беларушчыны
Зацемкі з няволі. Метамарфоза “нефармала”
Зацемкі з няволі. Пра крыніцы аптымізму
Зацемкі з няволі. Пра дзіцячую дабрачыннасьць
Зацемкі з няволі. Пра паэтычныя экспромты – студэнцкія і сёньняшнія
Зацемкі з няволі. Словы падтрымкі ад сваякоў палітвязняў
Зацемкі з няволі. Пра паэзію веры і надзеі
Зацемкі з няволі. Пра інтэлектуальны супраціў
Зацемкі з няволі. Тапанімічныя
